Kentsel gelişimin suç oranlarına etkisi: Görükle örneği

Abstract

İnsanlık tarihî kadar eski bir kavram olan göç, Sanayi Devrimiyle birlikte yeni bir anlam kazanmış, bu yeni dönemde kırdan kente göç, kentleşme olgusunu da farklı bir boyuta taşıyarak kentleşmeyi; sebepleri, sonuçları ve oluşturduğu etkiyle sosyoloji, psikoloji, iktisat, hukuk, tarih, siyaset bilimi gibi birçok bilimin ilgi alanı haline gelmiştir. Kentlerin ekonomik ve sosyal imkânlar açısından çekiciliği kitlelerin kırdan çözülerek şehirlere akmasına sebep olmuş, kentlerin bu yoğun hareketliliğe cevap vermekte yetersiz kalması beraberinde kentsel sorunları getirmiştir. Bu sorunların en önemlilerinden biri kentlerin kalabalıklaşmasıyla birlikte artan suç oranlarıdır. Ekonomik eşitsizlikler, kentlerde toplumsal kontrolün ve aile denetiminin kırsal alanlara göre daha zayıf olması, şehirlerde hedef bulmak, suç yöntemlerini öğrenmek, suç sonrası saklanmak için daha fazla imkân bulunması, suç işlemenin toplumca makbul görüldüğü 'çöküntü bölgelerinin' varlığı gibi sebepler kriminologlarca, kentlerde suç oranlarını arttıran başlıca sebepler olarak belirtilmektedir. Bursa'nın 17 km batısında yer alan Görükle bölgesi, 1970'lerde 2000 nüfuslu küçük bir köy iken, Uludağ Üniveristesi'nin kurulup 1985 yılında Görükle Kampüsüne taşınmasıyla birlikte üniversite öğrencileri arasında tercih edilen bir alan hâline gelmiş, nüfusu gitgide artan bu basit yerleşim yeri yeni yapılan konutlar, bankalar, tekstil, eğlence ve hizmet sektörüne ait işyerleriyle birlikte hızlı bir kentsel gelişime girmiştir. Ancak bu durum fiziksel değişimle sınırlı kalmamış, bölge halkının yaşam tarzına da yenilikler getirmiştir. 'Cemaat' toplumu özelliklerinin etkisini geniş oranda kaybettiği, 'Cemiyet' yaşantısının hâkim olduğu bölgedeki bu hızlı değişim, bölgede kayıtlara geçen suç oranlarına yansımış, kolluk birimlerinden alınan istatistikî verilerce de teyid edildiği üzere Görükle'nin, toplumsal kontrolün de zayıflamasıyla suç oranlarının her yıl yükseldiği bir yerleşim yeri hâline geldiği gözlenmiştir. Bu çalışmanın temel hedefi işte bu artışın derecesi ve hangi mekanizmalarla gerçekleştiği tartışmaktır.

Historical human migration as an old concept, has gained a new meaning with the Industrial Revolution, rural-urban migration in this new era, urbanization alias, has become an area of interest for many discipline of science such as sociology, psychology, economics, law, history and political science with its causes, consequences and influences. Attractiveness of Cities in terms of economic and social facilities caused rural masses to flow to the cities by dissolving; Insufficiency of cities to respond to this intense activity has brought urban problems. One of the most important problems is rising of crime rates together with population of cities. Causes like Economic inequality, weaking in social and family control in cities, presence of more facilities for reaching target, learning criminal processes and finding place to hide after the crime, presence of 'slums' where crime is considered socially acceptable in the cities are indicated main reasons to rise the crime rates in cities by criminologist. While a small village in 1970's with 2000 inhabitants, Görükle region, located 17 km west of Bursa has became a preferred area for college students together with foundation of Uludağ University and moving to Görükle Campus in 1985. Rising of its population gradually, this simple settlement area has had a rapid urban development with new constructed buildings, banks and work place of textile, entertainment and service sectors. However, this situation has not only remained limited with physical change but also has brought changes in lifestyle of local people. Rapid change in the region, which feature of 'community' society lost its effect and life style of 'society' society prevailed has reflected recorded crime rate, as confirmed statistical data received from law enforcement unit, it's observed that Görükle has became a settlement area where crime rate increases every year with weakening of social control. The main objective of this study is to discuss the degree of this increase and which mechanisms it realizes with.