Yahudi dünyasında Holokost sonrası inanç tartışmaları: “Kutsal İnkar” tecrübesinden Siyonizm teolojisine

Abstract

Bu çalışma, Romanyalı Ortodoks çağdaş düşünür ve haham Eliezer Berkovits’in holokost ile ilgili en kapsamlı çalışması olan “Holokost Sonrası İman” isimli kitabından hareketle, Yahudi filozof ve teologların holokostu anlamlandırma yolundaki çabalarını ele almaktadır. Çalışmada ortaya atılmış olan fikirler deskriptif bir şekilde aktarıldıktan sonra yer yer kendi içinde karşılaştırılmış ve eleştirel değerlendirmelere tabi tutulmuştur. Araştırmacı, holokost sonrası Yahudi bireyin hakikat arayışını etik değerlere bağlı olarak anlama ve açıklamayı hedeflemiştir. Çalışma sonucunda Yahudi filozof ve teologların oldukça tartışmalı açıklamalarının birlikten çok ihtilafa yol açtığı ve holokost üzerinde bir mutabakata varamadıkları görülmüştür. Literatürde holokostun İsrail Devleti’nin kuruluşu ile ilişkilendirilme biçimi ve Tanrı mucizesi olarak tanımlanması; Yahudi teolojisinin seküler bir ideoloji olan Siyonizm için nasıl elverişli bir araç haline getirildiğini göstermektedir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’daki Nasyonal Sosyalist rejim konsantrasyon kampları inşa ederek; suçluları, politik muhalifleri, Çingeneleri, Avrupa Yahudilerini hedef alan bir insan kıyımı gerçekleştirmiş; çocuklar, masumlar, suçsuzlar ayırt edilmeksizin katledilmiştir. Literatürde çoğunlukla “holokost” olarak adlandırılan bu olay, bir kötülük problemi olarak Yahudi teolojisinde deprem etkisi yapmış ve Yahudi dünyasında büyük ihtilaflara yol açmıştır. Yahudilikte seçilmişlik, Tanrı ile ahitleşme gibi geleneksel inançlar sorgulanmıştır. Geleneksel Yahudi Tanrı tasavvurunun da bu olayla darbe almasıyla Yahudi teolog ve filozoflar holokostu anlamlandırma yoluna girerek Yahudi teolojisini yeniden yapılandırmaya çalışmışlardır. vi Çalışmada holokostun sadece bir Yahudi meselesi olmadığından hareketle; herhangi bir topluma ya da dine karşı her türlü nefret söyleminin katliama evrilmeden engellenmesi gerektiğinin önemi vurgulanmıştır.

This study discusses the efforts of the Jewish philosophers and theologians in understanding the holocaust, based on Roman Orthodox contemporary thinker and Rabbi Eliezer Berkovits' "Faith After the Holocaust" the most comprehensive study of holocaust in his works. The ideas put forward in the study were analyzed in a descriptive way and then they were compared with each other and critically evaluated. The researcher aimed at understanding and explaining the search for truth of the Jewish individual after the holocaust depending on the ethical values. As a result of the study, it is seen that the highly controversial statements of Jewish philosophers and theologians caused more conflict than unity and could not reach an agreement on the holocaust. The way in which the holocaust is associated with the establishment of the State of Israel and the miracle of God; it shows how Jewish theology was made a useful tool for Zionism, a secular ideology. During the Second World War, the National Socialist regime in Germany built concentration camps; they executed a human massacre that targeted criminals, political opponents, Gypsies and European Jews; children and innocent people were murdered without exception. This phenomenon, often called "holocaust" in the literature, caused an earthquake effect in Jewish theology as a problem of evil and caused great conflicts in the Jewish world. Traditional beliefs such as chosenes, covenant with God in Judaism have been questioned. Traditional imagination of God in Judaism took a major blow and viii Jewish theologians and philosophers attempted to give the meaning of the holocaust and attempted to reconstruct the Jewish theology. Based on the fact that the holocaust was not only a Jewish issue; the importance of all kinds of hate speech against any society or religion should be prevented before the massacre is emphasized.