Karmaşık örgütlerde stratejik planlama: Kamu-özel ortaklıkları üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, karmaşık örgüt yapısına sahip bir tür örgüt olan “Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO)”nda stratejik planlama yapılıp yapılmadığını, eğer yapılıyorsa nasıl yapıldığını ve bu sürecin etkinliğini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, KÖO’nun uygulamadaki işleyişi daha açık görülebildiği için 15 ilde YİD modeliyle yürütülen katı atık yönetimi projeleri örneklem olarak seçilmiştir. Bu illerdeki belediyeler, katı atık birlikleri ve bertaraf tesislerinde çalışan 69 kişiden 60'ı ile yüz yüze, diğer 9 kişi ile internet ve telefon üzerinden görüşmeler gerçekleştirilmiştir. İlaveten konuya ilişkin derinlik sağlamak maksadıyla BEBKA’da görevli 3 uzman ile de görüşülerek toplamda 72 kişi ile görüşme yapılmıştır. Katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme formunda yer alan sorular yöneltilerek araştırma verileri elde edilmiştir. Nitel araştırmanın deseni olarak durum çalışması benimsenmiştir. Elde edilen veriler, tümevarımsal içerik analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular sınıflandırılmış ve her tema altında özetlenerek yorumlanmıştır. Çalışmada, KÖO projelerinin ihale sözleşmesi ile başladığı, şartnamelerin en ince ayrıntısına göre hazırlanmış bir nev’i stratejik plan olduğu, idari ve teknik şartname hususlarına titizlikle riayet edilmesi gerektiği, bunun haricinde şartnamede yer alan iş takvimine uygun olarak kurumların entegre katı atık eylem planı oluşturduğu, özel sektörün ayrıca kendilerine ait eylem planlarının olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, çalışma bağlamında ele alınan katı atık yönetimi alanındaki KÖO'larda kamu ve özel tarafının bir araya gelip hazırladıkları ortak bir stratejik planın var olmadığı, ancak bir nev’i stratejik plan görevi üstlenen, KÖO’na kamu tarafından belirlenerek gelen projenin işleyişinin şartnameler ile yürütüldüğü ve kısmen de etkin işlediği saptanmıştır. Kamu tarafında yapılan ve KÖO’na da zemin oluşturan planın KÖO ayağı, özel sektörün de etkisiyle etkin olarak hayata geçirilirken, planın yalnızca kamu kurumunun kendisiyle ilgili olan tarafının kamu örgütlerince büyük ölçüde seremonik tarz da işletildiği görülmektedir. Bu bulgulara ek olarak, kamu ve özel yakasından gelen katılımcılardan gelen yanıtlar ışığında, KÖO’larda katı atık yönetimine özgü performans göstergeleri tespit edilmiştir. İlaveten çalışmada, KÖO’larla ilgili olarak dile getirilen sorunlara ilişkin çözüm önerileri sunulmuş olup bu önerilerin örgütsel süreçlerin iyileştirilmesine katkı sağlaması beklenmektedir. Çalışma sonuçlarının karmaşık örgütlerde stratejik planlama alanındaki gelişen yazına da katkı sağlayacağı umulmaktadır.This study aims to investigate whether strategic planning is carried out in "Public-Private Partnerships (PPPs)," a type of organisation with a complex structure, and if so, how it is conducted and the effectiveness of this process. In the study, solid waste management projects implemented under the BOT model in 15 provinces were selected as samples because the operation of PPP in practice could be seen more clearly. Face-to-face interviews were conducted with 60 out of 69 people working in municipalities, solid waste unions and disposal facilities in these provinces, and interviews were conducted with the other 9 people via internet and telephone. In addition, in order to gain a deeper understanding of the subject, interviews were conducted with a total of 72 people, including three experts working at BEBKA. The research data were obtained by asking the participants the questions in the semi-structured interview form. Case study was adopted as the design of the qualitative research. The obtained data were analyzed using the inductive content analysis technique. The findings obtained have been classified and summarised under each theme, and interpreted. In the study, it was determined that PPP projects start with a tender contract, the specifications are a kind of strategic plan prepared down to the smallest detail, administrative and technical specifications must be meticulously followed, in addition to this, institutions create an integrated solid waste action plan in accordance with the work schedule in the specifications, and the private sector also has its own action plans. As a result, it has been determined that in the PPPs in the field of solid waste management examined within the scope of the study, there is no joint strategic plan prepared by the public and private parties coming together; however, the operation of the project, which is determined by the public and brought to the PPP, functions as a sort of strategic plan and is carried out through the specifications, and it operates partially effectively. While the PPP pillar of the plan, which is made on the public side and which also forms the basis for PPP, is effectively implemented with the influence of the private sector, it is observed that the part of the plan that is only related to the public institution itself is largely operated in a ceremonial manner by public organisations. In addition to these findings, performance indicators specific to solid waste management in PPPs have been identified in the light of the responses from public and private participants. In addition, in the study, solution suggestions have been presented for the problems related to PPPs and these suggestions are expected to contribute to the improvement of organisational processes. It is hoped that the results of the study will contribute to the developing literature on strategic planning in complex organisations.