Kap monodendri poseidon (enipeus) altari: Bir altar mi yoksa deniz feneri mi?

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, günümüzde Tekağaç Burnu (Aydın ili, Didim ilçesi), antik dönemde ise Kap Poseidion olarak bilinen bölgedeki Poseidon altarı oluşturmaktadır. Bu anıt, A. von Gerkan tarafından 1915 yılında kapsamlı bir şekilde yayınlanmıştır. Makale kapsamında, söz konusu altarın, deniz kenarındaki konumu, tipolojisi, tarihlemesi ve adandığı kült değerlendirilmektedir. Buna ilaveten Kap Monodendri Poseidon altarının inşa edildiği dönemde Miletos’un siyasi ve ekonomik durumu da ele alınmaktadır. Yapılan değerlendirmeler şu sonuçları ortaya koymaktadır: 1. Altarın inşa edildiği burun günümüzde olduğu gibi, antik dönem denizcileri için de bir oryantasyon noktasıydı. Altar yapısı muhtemelen “Deniz Feneri” işlevine de sahipti. 2. Kap Monodendri’deki Poseidon altarına tipolojik bakımdan benzer bir örnek bulunmamaktadır. Bu bağlamda antik dönem altarlarında hiç bir zaman standart bir planlama uygulanmadığı ortaya çıkmaktadır. 3. Kap Monodendri Poseidon altarı MÖ 6. yüzyılın üçüncü çeyreğinde, Miletos’un İonia’nın incisi olduğu dönemde, muhtemelen tiran Histiaios tarafından aynı zamanda bir “propaganda anıtı” olarak Poseidon Enipeus kültü için yaptırılmıştırThe subject of this study is the altar of Poseidon located at the present-day Tekagac Cape (province of Aydin, Didim district), known in ancient times as Cape Poseidion and later as Cape Monodendri. This monument was extensively published by A. von Gerkan in 1915. Within the scope of the article, the sea-side location of this altar, its typology, its date and the dedicated cult are evaluated. In addition, the political and economic situation of Miletus is also considered during the period when the altar of Cape Monodendri was built. According to this evaluation, the following results can be asserted: 1. The cape where the altar was built was an orientation point for the sailors in ancient times and, in fact, is still today. In addition, the altar probably served as a "lighthouse" as well. 2. There is no similar typological example of a Poseidon altar as the one at Cape Monodendri. In this context it appears that no standard planning has ever been applied to altars in ancient times. 3. The altar at Cape Monodendri was built for the cult of Poseidon Enipeus, probably during the third quarter of the 6th century BC, a time when Miletus was known as "the pearl of Ionia". At this time, it was very likely intended as a monument of propaganda by the Milesian tyrant Histiaios.