Ahilik teşkilatı ve Kütahya tarihinde Ahiliğin izleri

Abstract

Bu ili Türk-İslam yurdu yapan kurumlardan biri de Ahilik teşkilâtıdır. Ahilik, 13. asırda Anadolu'da ortaya çıkan, Türk halkına sanat ve meslek öğreten, onları ahlâkî yönden eğiten bir teşkilâttır. Ahiler gittikleri bölgelerde birçok mescid, zaviye ve vakıf kurmuşlardır. İnşa edilen bu zaviyelerde sadece ilim-irfan öğretilmemiş aynı zamanda gelen-geçen yolculara yemek ikram edilmiş üç gün ücretsiz misafir edilmiş her türlü ihtiyaçları karşılanmıştır. Göçebe olan Türkmenlere meslek öğreterek onların yerleşik hayata geçmeleri temin edilmiştir. Böylece iskân siyasetine yardımcı olmuşlardır. Fetih hareketlerine katılma, sınırları koruma gibi görevleri de üstlenmişlerdir. Ahilerin kurduğu zaviyeler etrafında mahalleler oluşmuştur. Yaklaşık altı bin yıllık tarihiyle Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden biri olan Kütahya, Anadolu Selçukluları (1077-1308), Germiyanoğulları (1278-1428) ve Osmanlı Devleti (1299-1922) zamanında bilim, kültür ve sanatın gelişmesine katkı sağlamıştır. Şehrin, bilinmeyen kültürel yönlerinden biri de Ahiliktir. Bu çalışmamızda Ahi mahalleleri, türbeleri, zaviyeleri ve vakıflarıyla bir Ahi şehri olan Kütahya'daki Ahi geleneği hakkında bazı değerlendirmeler yapılacaktır.

One of the institutionsthat played a role in making this province a Turkish-İslamic homelandis the Akhism organization. Akhism, a 13th-century organization that emerged in Anatolia, aimed at teaching Turkish people arts and crafts and providing them with moral education. Akhis established many masjids, dervish lodges, and charitable foundations in the regions they visited. These lodges not only provided education but also offered meals to travelers, accommodated guests for three days free of charge and met all their needs. The Akhis played a crucial role in helping nomadic Turkmen people transition to a settled way of life by teaching them various trades. They also assisted in the state's settlement policy and took on responsibilities such as participating in conquest campaigns and safeguarding borders. Around the lodges established by the Akhis, neighborhoods were formed. Kütahya, with its approximately six thousand year history is one of the oldest settlements in Anatolia contributing to the development of science culture and art during the periods of the Anatolian Seljuks (1077-1308), the Germiyanids (1278-1428) and Ottoman Empire (1299-1922).One lesser-Known cultural aspect of the city is the tradition of Akhism. In this study, we will make some assessments about the Akhi tradition in Kütahya, which is an Akhi city with Akhi neighborhoods, shrines, lodges and foundations.