Deniz hakimiyeti teorisi perspektifinden 21. yüzyılda Türkiye’nin deniz jeopolitiği

Abstract

İbn-i Haldun’un “coğrafya kaderdir” ifadesinden yola çıkılarak günümüz modern Türkiye’sinin jeopolitiğine bakıldığında, Anadolu’nun düşünülenin aksine sade bir kara parçası olmadığı; aksine bir deniz coğrafyası olduğu ileri sürülebilir. Ne var ki Anadolu coğrafyasının binlerce yıllık sahibi olan Türk milleti, Orta Asya kültürünün vermiş olduğu kara toplumu olmasının da etkisiyle, esasen bir deniz ülkesi olan Anadolu’yu uzun yıllar kara sınırlarına hapsetmiştir. Oysa Anadolu coğrafyası, binlerce yıldan beri üç denizin kesişme noktasında olması ve doğal su yollarına sahip bulunması nedeniyle gerçekte bir deniz ülkesidir. Modern zamanlarda kurulan Türkiye Cumhuriyeti özellikle geçen onlarca yıldan beri bu durumun farkına nihayet varmış, geç de olsa deniz ülkesi olma yolunda adımlarını atmaya başlamıştır. Konu itibariyle Türkiye’nin deniz politikalarının gelişimi ele alınarak incelenmiştir. Hukuksal, askeri ve ticari boyutta ele alınarak incelendiği günümüze kadar ki gelen süreçte, Türkiye’nin büyük bir deniz gücü olma yolundaki ilerlemesi, teorik açıdan değerlendirilmiştir. Tezde, jeopolitik teoriler perspektifinden Türkiye’nin 21. yüzyıldaki mevcut durumu analiz edilmiştir. Mahan’ın Deniz Hakimiyeti Teorisi ele alınarak temellendirilen bu çalışma, Türkçe literatürdeki eksikliğin giderilmesine katkı sunmaktadır. Çalışmanın her aşamasında Türkçe ve yabancı literatür güncel olarak taranmış ve konuya ilişkin kaynak olarak kitaplar, makaleler ile güncel haberler ve internet siteleri kullanılmıştır.Based on Ibn Khaldun's statement that "geography is destiny", when we look at the geopolitics of today's modern Turkey, it can be argued that contrary to popular belief, Anatolia is not simply a piece of land; on the contrary, it is a maritime geography. However, the Turkish nation, the owner of Anatolian geography for thousands of years, has confined Anatolia, which is essentially a maritime country, to its land borders for many years due to the effect of being a land society given by the Central Asian culture. However, the geography of Anatolia is actually a maritime country, as it has been at the intersection of three seas for thousands of years and has natural waterways. The Republic of Turkey, which was founded in modern times, has finally realized this situation, especially in the past decades, and has started to take steps towards becoming a maritime country, albeit belatedly. In terms of subject matter, the development of Turkey's maritime policies has been examined. Turkey's progress towards becoming a great naval power has been evaluated from a theoretical perspective in the process up to today, when it has been examined in legal, military and commercial dimensions. Turkey's progress towards becoming a great maritime power has been evaluated from a theoretical point of view. Turkey's current situation in the 21st century has been analyzed from the perspective of geopolitical theories. This study, which is based on Mahan's “Maritime Dominance Theory”, contributes to filling the gap in Turkish literature. At every stage of the study, Turkish and foreign literature has been scanned and books, articles, current news and internet sites have been used as sources on the subject.