Tasarım hukukunda hoşgörü süresi (grace period)

Abstract

AB ve Türk hukukunda tasarımlar, yeni ve ayırt edici nitelikte olmak şartıyla korumadan yararlanmaktadır. Tescilli tasarımların başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulması kural olarak tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini kaybetmesine yol açmaktadır. Ancak başvuru veya rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı, halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulan tasarımların yeniliği ve ayırt edici niteliği etkilenmemektedir. Tescilli tasarımlar bakımından öngörülen on iki aylık bu süre, hoşgörü süresi olarak ifade edilmektedir. Bu tez çalışmasının amacı, tescilli tasarım korumasındaki on iki aylık hoşgörü süresinin AB ve Türk hukukundaki etki ve sonuçlarına ilişkin karşılaştırmalı bir inceleme yaparak farklılıkları ortaya koymaktır. Çalışmamızda ilk olarak tasarım kavramı ve tasarım hakkına ilişkin genel esaslar açıklanmıştır. Devamında ise tescilli tasarım korumasında hoşgörü süresine ilişkin AB ve Türk hukukundaki düzenlemeler ve uygulamalar; yenilik, ayırt edici nitelik ve kamuya sunma kavramları çerçevesinde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Son olarak hoşgörü süresinin aşılmasının AB ve Türk hukukunda yol açacağı sonuçlar ele alınmıştır. Çalışmamızın sonucunda, tasarımcı veya haleflerinin izniyle gerçekleşen kamuya sunumlar ile tasarımcı veya halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu gerçekleşen kamuya sunumların birbirine zıt durumlar olmasına karşın aynı hoşgörü süresine tabi tutulmasının makul olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

In EU and Turkish law, designs are protected provided they are new and have individual character. In principle, disclosure of designs before the date of application or priority causes losing their novelty and individual character. However, the novelty and individual character of designs disclosed by the designer, his successor in title or a third person authorized by these persons or as a consequence of an abuse in relation to the designer or his successor in title within twelve months preceding the date of the application or priority shall not be affected. This twelve-month period is referred to as grace period. The purpose of this thesis is to reveal the differences of effects and consequences of the twelve-month grace period in registered design protection in EU and Turkish law by a comparative examination. In our study, firstly, the concept of design and general principles of the design right were explained. Subsequently, the regulations and practices in EU and Turkish law regarding the grace period were examined within the frame of concepts of novelty, individual character and disclosure. Finally, the consequences of exceeding the grace period under EU and Turkish law were discussed. As a result of our study, it has been concluded that it is unreasonable to subject disclosures made with authorization of the designer or his successor in title and disclosures made as a consequence of an abuse in relation to the designer or his successor in title to the same grace period, despite these are two opposite situations.