İnsan ilişkilerinde adaletli davranma ve dindarlık üzerine bir araştırma

Abstract

Araştırmanın konusu adaletli davranma ve dindarlık olarak belirlenmiştir. Adaletin, etik ve ahlâkî çerçevde ele alındığı bu araştırmaya göre adaletli davranma, diğer erdemlerin yerine getirilmesi ile ortaya çıkan sonuç olarak değerlendirilen üstün bir erdemdir. Dindarlık da bir dinin inanç ve uygulama esaslarını bilme ve benimsenme ile ilgili yaşam tarzı olarak açıklanabilir bir kavramdır. Amaç: İnsan ilişkilerinde adaletli davranmayı ve dindarlığı konu edinen bu araştırmanın amacı yetişkinlerin adaletli davranma ve dini yaşam biçimlerine odaklanarak, adalete ilişkin uygulamaları ile dindarlık görünümlerini açığa çıkartmaktır. Ayrıca adalete ilişkin uygulamaların, dindarlık zemininde açıklanması hedeflenmiştir. Yöntem: Araştırma nitel bir yöntem olan fenemonolojik desende yürütülmüştür. Kolay ulaşılabilirlik ve maximum çeşitlilik gözetilerek, gönüllü, 20-69 yaş aralığında yer alan 18 kadın ve 17 erkek olmak üzere toplam 35 katılımcıya ulaşılmış, katılımcılarla bire bir ve yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde araştırmacı tarafından açık uçlu sorulardan oluşturulan görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, NVİVO14 programında kategorik içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuç: Araştırma sonucunda, katılımcıların dindarlık algısında genellikle dinin ahlâkî yönünün belirleyici olduğu görülmüştür. Bu çerçevede katılımcılar ahlâkî bir değerlendirme yaparak kendilerini dindar olarak algılamaktadır. Ancak dindarlığı da derecelendirdikleri kendilerini orta düzeyde dindar gördükleri gözlenmiştir. Adaletli davranma, adaletli davranmanın amacı, adaletli davranmayı destekleyen özellikler, adaletsiz davranışın sebepleri, adaletsizliğe verilen tepkiler kategorileri ve bu kategorilere ilişkin kodlara ulaşılmıştır. Katılımcıların genellikle kendilerini adaletli bulma, diğerlerini de adaletsiz bulma eğiliminde oldukları gözlenmiştir. Adaletli davranmanın, sadece dindarlık zemininde gelişmediği, özgün bir çerçevede de değerlendirilip benimsendiği ortaya çıkmıştır. Ancak hem dindarlığın hem adaletli davranmanın ahlâkla olan organik bağları nedeniyle iç içe algılandığı ve deneyimlendiği, bu algı ve deneyimlerin postmodern özellikler taşıdığı sonucuna varılmıştır.Subject: The subject of the study was determined as acting justly and religiosity. According to this research, which deals with justice in an ethical and moral framework, acting justly is a superior virtue that is considered as the result of the fulfillment of other virtues. Religiosity is a concept that can be explained as a lifestyle related to knowing and adopting the principles of belief and practice of a religion. Objective: The aim of this study, which focuses on fairness and religiosity in human relations, is to focus on the fairness and religious lifestyles of adults and to reveal their justice-related practices and religious views. In addition, it is aimed to explain the practices related to justice on the basis of religiosity. Method: The research was conducted in a phenomenological design, which is a qualitative method. Considering easy accessibility and maximum diversity, a total of 35 participants, 18 women and 17 men between the ages of 20-69, were reached, and one-on-one and face-to-face interviews were conducted with the participants. In these interviews, an interview form created by the researcher from open-ended questions was used. The data obtained were subjected to categorical content analysis in the NVIVO14 program. Conclusion: As a result of the research, it was seen that the moral aspect of religion was generally determinative in the participants' perception of religiosity. In this framework, the participants perceive themselves as religious by making a moral evaluation. However, it was observed that they also rated religiosity and considered themselves as moderately religious. The categories of acting justly, the purpose of acting justly, the characteristics that support acting justly, the reasons for unjust behavior, the reactions to injustice and the codes related to these categories were reached. It was observed that the participants generally tended to find themselves just and others unjust. It has been revealed that acting justly does not only develop on the basis of religiosity, but is also evaluated and adopted within a unique framework. However, it was concluded that both religiosity and acting justly are perceived and experienced intertwined due to their organic ties with morality, and that these perceptions and experiences have postmodern characteristics.