Beklenti teorisi çerçevesinde karar alma davranışının kurumsal belirleyicileri: Bankacılık sektörü üzerine ülkelerarası bir analiz

Abstract

Bu çalışmada davranışsal iktisat teorilerinden biri olan beklenti teorisi çerçevesinde geleneksel bankaların ve katılım bankalarının risk alma davranışlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda bankaların riske karşı tutumunda önemli etkileri olan ulusların kültürü, dini inançları, kurumsal kalitesi ve hukuki yapıları gibi kurumsal faktörler ele alınmıştır. Çalışmada bankacılık verileri, Bankscope veri tabanından 2009-2019 yıl aralığında elde edilmiştir. Toplam 57 ülkeden derlenen banka düzeyi veriler kullanılarak yapılan Kendall korelasyon testleri, beklenti teorisinin çıkarımlarını referans noktalarının üzerinde ve altında olmak üzere geleneksel bankalar ve katılım bankaları için sınamaktadır. Elde edilen sonuçlar, referans noktalarının üzerinde performans ve risklilik göstergeleri bakımından geleneksel bankaların ve katılım bankalarının riskten kaçınma eğiliminde olmadığını ortaya koymaktadır. Diğer bir ifadeyle beklenti teorisi çıkarımları, referans noktalarının üzerinde desteklenememektedir. Referans noktalarının altındaki sonuçlar ise bankaların pozisyonlarını iyileştirme adına risk alma eğiliminde olduklarını göstererek beklenti teorisi çıkarımlarını desteklemektedir. Diğer yandan elde edilen sonuçlar, ulusların kültürel farklılıkları, dini tercihleri, kurumsal kalitesi ve hukuki yapıları gibi kurumsal faktörlerin bankaların risk alma davranışında önemli etkilere sahip olduğunu göstermektedir.This study aims to investigate the risk-taking behavior of conventional and participation banks within the framework of prospect theory, one of the leading theories in behavioral economics. In this context, institutional factors—including national culture, religious beliefs, institutional quality, and legal structures—which significantly influence banks’ attitudes toward risk, are examined. The banking data employed in this analysis were obtained from the Bankscope database for the period 2009–2019. Using bank-level data compiled from 57 countries, Kendall correlation tests are performed to assess the implications of prospect theory for both conventional and participation banks, considering performance and risk measures above and below reference points. The findings reveal that, for performance and risk indicators above these reference points, neither conventional nor participation banks display risk-averse behavior. In other words, prospect theory’s predictions are not supported when indicators are above the reference points. Conversely, for indicators below the reference points, the results align with prospect theory, demonstrating that banks tend to take additional risk to improve their positions. Moreover, the findings underscore that institutional factors—such as cultural distinctions, religious preferences, institutional quality, and legal frameworks—exert a significant influence on banks’ risk-taking behavior.