Türkiye'de elektrik enerjisi talebi projeksiyonu: Bir simülasyon örneği

Abstract

Elektrik enerjisi ile ilgili politikalar ve bu politikaların uygulanmasında farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu farklı yaklaşımların analiz ve test edilmesinde kullanılan yöntemlerden bazıları da ekonometrik yöntemlerdir. Elektrik enerjisi talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve ileriye yönelik projeksiyonların yapılması elektrik enerjisi üretimi için gerekli santrallerin planlanması inşa edilmesi ve üretime geçmesinin belirlenmesinde temel etkendir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki sanayi ve konut sektörü elektrik enerjisi tüketim tahminleri ve ileriye yönelik tüketim projeksiyonlarının yapılmasıdır. Söz konusu çalışmada ekonometrik yöntemlerden bazıları kullanılarak 1973-1990 yıllan arasındaki verilerden elektrik enerjisi talep modelleri tahmin edilmiş ve tahmin edilen modeller 1991-1998 dönemlerine ilişkin projeksiyonlar için kullanılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında enerji kaynakları ve elektrik enerjisinin tanımı ve Türkiye'deki enerji sektörünün genel görünümü verilmiş, elektrik enerjisi arz ve tüketiminin gelişimi sektörel bazda incelenmiştir. İkinci bölümde genel talep teorisi çerçevesinde elektrik enerjisi talebi ve bunu belirleyen faktörler teorik bir çerçevede ele alınmış, enerji talebinin özellikleri ve esneklik kavramlarına değinilmiştir. Üçüncü bölümde yapısal ve zaman serileri kullanılarak, elektrik enerjisi talebinin tahmininde kullanılabilecek değişik ekonometrik modeller ele alınmış ve incelenmiştir. Dördüncü bölümde yukarıda sözü geçen dönemde veriler kullanılarak elektrik enerjisi talep fonksiyonları tahmin edilmiş ileriye yönelik projeksiyonlar yapılmış ve ex-post (gerçekleşen) dönem için gerçekleşen ve öngörü değerleri karşılaştırılmıştır. Beşinci bölümde bu çalışmadan elde edilen sonuçlar özetlenmiş ve değerlendirilmiştir. Sözkonusu modelden elde edilen projeksiyon değerleri ile gerçek değerler karşılaştırıldığında modelin elektrik enerjisi talebi tahmininde son derece gerçeğe yakın değerler ürettiği, ayrıca t ve F istatistikleri ile de genel olarak regresyonun genel anlamlılığının oldukça yüksek olduğu görülmüştür.Tahmin modellerinin çözümünde de microTSP paket programı kullanılmıştır.