Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma paradigması: Yeşil büyüme göstergeleri

Abstract

Küresel ekonomi yeşil ekonomiye geçerken, buna yardımcı olabilecek veya engelleyebilecek faktörleri analiz etmek çok önemlidir. Bu çalışma, 1990-2020 yılları arasında Türkiye'deki karbon emisyonu ile yeşil ekonomik büyüme göstergeleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. 1990-2020 dönemine ait veriler Dünya Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) resmi veri tabanlarından alınmıştır. Çalışmada bağımlı değişken karbon emisyonudur. Açıklayıcı değişken olarak beş farklı yeşil büyüme göstergesi seçilmiştir. Bu değişkenler ile karbon emisyonları arasındaki ilişkiyi incelemek için zaman serisi yöntemleri kullanılmıştır. İlk olarak, serilerin birim kök içerip içermediğini belirlemek için ADF ve PP birim kök testleri yapılmıştır. Eşbütünleşmenin varlığını ve değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü ve gücünü belirlemek için ARDL sınır testleri, FMOLS ve DOLS uzun dönem tahmincileri kullanılmıştır. Son olarak, nedensellik analizi için Toda ve Yamamoto-Granger nedensellik analizleri yapılmıştır. Sonuçlar, ekolojik ayak izi (EF), finansal gelişme (FG) ve toplam enerji üretimi (TEP) değişkenlerinin karbon emisyonları (CO2) üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Buna karşın, ekonomik büyüme (EG) ve ticari açıklık (TA) değişkenleri karbon emisyonları (CO2) üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahiptir. ARDL modeli, bağımlı değişken olan karbon emisyonu (CO2) değişkeninin ticari açıklık (TA) değişkeni ile geri beslemeye sahip olduğunu bulmuştur. Ayrıca, ekolojik ayak izi (EF), ekonomik büyüme (EG), finansal gelişme (FG) ve toplam elektrik üretimi (TEP) değişkenlerinin karbon emisyonları (CO2) ile tek yönlü nedensel ilişkiye sahip olduğu bulunmuştur. Çalışma sonuçları karbon emisyonları hakkındaki bilgilere katkıda bulunmakta ve politika yapıcıları ve kamuoyunu bilgilendirebilmektedir.

As the global economy transitions to a green economy, it is crucial to analyze the factors that can help or hinder it. This study examines the relationship between carbon emissions and green economic growth indicators in Turkey between 1990 and 2020. The data for 1990-2020 are taken from the official databases of the World Bank and the Turkish Statistical Institute (Turkstat). In the study, the dependent variable is carbon emissions. Five different green growth indicators were selected as explanatory variables.Time series methods were used to examine the relationship between these variables and carbon emissions. First, ADF and PP unit root tests were performed to determine whether the series contained unit roots. ARDL bounds tests, FMOLS and DOLS long-run estimators were used to determine the presence of cointegration and the direction and strength of the relationship between the variables. Finally, Toda and Yamamoto-Granger causality analyses were conducted for causality analysis. The results show that the variables ecological footprint (EF), financial development (FG) and total energy production (TEP) have a positive and statistically significant impact on carbon emissions (CO2). Contrary to this, the variables economic growth (EG) and trade openness (TA) have a negative and significant influence on carbon emissions (CO2). The ARDL model found that the variable of carbon emissions (CO2), which is the dependent variable, has feedback with the variable of trade openness (TA). In addition, the variables of ecological footprint (EF), economic growth (EG), financial development (FG) and total electricity production (TEP) were found to have a unidirectional causal relationship with carbon emissions (CO2). The study results contribute to knowledge about carbon emissions and can inform policymakers and the public.