Buğday verim ve kalitesine sıra arası uzaklığı ve yabancıot ilacının ( 2,4-D)etkileri

Abstract

Bu araştırma, makarnalık ve ekmeklik buğday çeşitlerinde yüksek tane verimi ve kalite yönünden en uygun sıra arası uzaklığı ve 2,4-D herbisidinin etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Denemeler, üç yıl süreyle (1991, 1992 ve 1993) Uludağ Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezinde yürütülmüştür. Araştırma, üç sıra arası uzaklığı(13 cm, 15 cm ve 17 cm), yabancıotlarla üç mücadele yöntemi (mekanik yöntem – elle ot alma, kimyasal yöntem-2,4-D uygulaması ve kontrol-hiçbir işlem yapılmayan uygulama) ve çeşit (Gediz-75 ve Saraybosna ) ile Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Deseninde yürütülmüştür. Elde edilen bulgulara göre, sıra arası uzaklığı; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakcık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, hasat indeksi ve 1000 tane ağırlığı üzerine etkili olmamıştır. Sıra arası uzaklığı arttıkça metre karedeki başak sayısında istatiksel olarak önemli olmasa da azalma görülmüştür. Nitekim, 13 cm (538.9 kg/da) ve 15 cm (521.1 kg/da) sıra arası ekimlerinin 17 cm ekimine (467.6 kg/da) göre sırasıyla %15.2 ve %11.4 oranlarında daha yüksek verim sağladığı saptanmıştır. Mücadele yöntemlerinin buğdayda verim komponentlerinden bazılarında önemli etkide bulunduğu, buna karşın kalite özelliklerinin hektolitre ağırlığı dışında pek fazla etkilenmediği saptanmıştır. Araştırmada, Saraybosna çeşidinde verim, Gediz-75 çeşidinde hektolitre ağırlığı ve protein içeriği daha yüksek bulunmuştur. Deneme alanında 44 yabancıot türünün bulunduğu, bunlardan buğday için sorun olanının yabani hardal (Sinapis arvensis L. ) olduğu me metrekaredeki yabani hardal sayısı ile verim arasında olumsuz yönde önemli ilişki (-0.430**) olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, bu araştırmada yüksek verim için en uygun sıra arasının 13 cm olduğu, 2.4-D’nin verimi düşürmesine karşın yabancıotları yok ederek kontrol’e göre verimi önemli derecede artırdığı ve kaliteyi olumsuz yönde etkilemediği saptanmıştır.