Kentsel yüzey akışı için doğa temelli çözüm yöntemleri

Abstract

Kentlerin su ile ilişkisi, artan nüfus ve iklim değişikliğinin etkileriyle önem kazanmıştır. İklim değişikliği; şiddetli yağışlar, su kıtlığı ve kentsel ısı adası gibi sorunlara neden olurken, geçirimsiz yüzeyler suyun doğal döngüsünü engellemektedir. Yetersiz kentsel planlama ve su yönetimi hataları, kentlerde su stresi ve taşkın riskini artırmaktadır. Bu bağlamda suyu uzaklaştırmaya dayalı geleneksel deşarj yöntemleri yerine yağış sularının kaynak olarak ele alındığı suyu toplayan ve yeraltına sızdıran sürdürülebilir yaklaşımların geliştirilmesi kaçınılmaz olmuştur. Kentsel alanlarda doğa temelli çözümler bu sorunlara etkili bir yaklaşım sunarak; sel riskini azaltır, su kaynaklarını korur ve yeraltı sularını besler. Aynı zamanda kentsel ısı adası etkisini hafifletmek, biyolojik çeşitliliği arttırmak, şehir estetiğini desteklemek gibi peyzaj etki değerleriyle ekolojik, ekonomik ve sosyal yönden birçok fayda sağlamaktadır. Bu tez kapsamında kentsel yüzey akışı için doğa temelli çözüm yöntemleri kullanılarak yağış suyu yönetiminin sürdürülebilir şekilde düzenlenmesi, taşkın riskinin azaltılması ve yağış sonrası alanda yaşanan su sorunların giderilmesi için gerekli olan su yönetiminin etkin bir şekilde uygulanabileceği örnek model niteliğinde Çekmeköy Belediye Binası ve çevresi alanlar çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışma alanında yapılan doğal ve kültürel analizlerde topoğrafik veriler (eğim, bakı, yükselti) değerlendirilerek yağış suyu yönetimi için uygunluk haritaları elde edilmiştir. Swot analizi yapılarak sorunlar ve potansiyeller belirlenmiş, Tows analizi ile çalışma alanında doğa temelli çözüm yöntemleri kullanılarak kentsel tasarım ve peyzaj mimarlığı ölçeğinde kentsel yüzey akışı için stratejiler ve öneriler geliştirilmiştir. Doğa temelli yöntemlerle kentlerde iklim değişikliği etkilerinin azaltılması ve uyum sağlanması hem ekolojik sorunlara hem de toplumsal ihtiyaçlara bütüncül yaklaşımlar sunarak geleceğin kentlerinin daha dirençli ve sürdürülebilir olarak şekillendirilmesi hedeflenmiştir.

The relationship between cities and water has gained importance due to the increasing population and the impacts of climate change. Climate change leads to issues such as intense rainfall, water scarcity, and the urban heat island effect, while impervious surfaces disrupt the natural water cycle. Inadequate urban planning and poor water management further exacerbate water stress and flood risks in cities. In this context, it has become inevitable to develop sustainable approaches that consider rainwater as a resource, collecting and infiltrating it into the ground, rather than relying on traditional discharge methods that aim to remove water. Nature-based solutions in urban areas provide an effective approach to addressing these issues by reducing flood risks, preserving water resources, and replenishing groundwater. Additionally, these solutions offer various ecological, economic, and social benefits by mitigating the urban heat island effect, enhancing biodiversity, and supporting urban aesthetics through their landscape impact values. Within the scope of this thesis, an exemplary model has been proposed to sustainably regulate rainwater management, reduce flood risks, and address post-rainfall water-related issues by utilizing nature-based solutions for urban surface runoff. The study area has been designated as the Çekmeköy Municipality Building and its surroundings. In the natural and cultural analyses conducted within the study area, topographic data (slope, aspect, elevation) were evaluated to generate suitability maps for rainwater management. A SWOT analysis was performed to identify problems and potentials, while a TOWS analysis was utilized to develop strategies and recommendations for urban surface runoff at the scales of urban design and landscape architecture using nature-based solutions. The integration of nature-based methods aims to mitigate the effects of climate change and enhance adaptation in urban environments, offering holistic approaches to both ecological challenges and societal needs. This approach seeks to shape future cities into more resilient and sustainable urban landscapes.