Nörolojik rehabilitasyon hastalarında fonksiyonel durum, çevresel etmenler, katılım ve depresyonun yaşam kalitesi ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ambulasyon güçlüğü olan nörolojik rehabilitasyon hastalarında yaşam kalitesi (YK) üzerine etkili olabilecek demografik ve klinik özellikler, fonksiyonel durum, çevresel etmenler, katılım ve depresyon durumunu karşılaştırmalı olarak araştırmak, bu etmenlerin YK ile ilişkisini incelemektir.Çalışmaya ambulasyon güçlüğü nedeniyle rehabilitasyon polikliniğine başvuran, çalışma ölçütlerine uyan omurilik yaralanması (OY) (n=40), inme (n=36) ve multipl skleroz (MS) (n=27) tanısı olan 70 erkek, 33 kadın toplam 103 hasta alındı. Demografik ve klinik bilgileri yanında fonksiyonel durum, çevresel etmenler, katılım (engellilik), depresyon ve YK değerlendirildi.Ortalama yaş 48 yıl, hastalık süresi 66 ay idi. Hastalık grupları arasında fonksiyonel bağımsızlık ölçümü (FBÖ), çevresel etmenler, engellilik, depresyon ve YK sosyal ve çevresel alan skorları açısından fark bulunmadı. OY grubunun FBÖ bilişsel skoru, bilişsel bağımsızlık ve sosyal uyum engellilik skorları ve YK ruhsal sağlık alanı skoru diğerlerinden daha yüksek, MS grubunun YK bedensel sağlık alanı skoru diğerlerinden daha düşüktü. Çalışma popülasyonunda YK alanları FBÖ ve katılım ile pozitif, çevresel etmenler ve depresyon ile negatif ilişkiliydi. Depresyon OY ve inme grubunda tüm YK alanları ile, MS grubunda ise sadece ruhsal sağlık alanı ile negatif ilişkili; FBÖ OY grubunda sadece bedensel sağlık alanı ile, inme ve MS grubunda ise ruhsal sağlık ve sosyal alan ile de pozitif ilişkili; OY grubunda çevresel etmenler ve katılım YK ruhsal sağlık alanı ile ilişkili olmayıp, inme grubunda her ikisi ile pozitif ilişkili bulundu.Bulgularımız, YK'sinin fonksiyonel durum ve katılım düzeyi yüksek olanlarda daha iyi, çevresel etmenlerden fazla etkilenenler ve depresyon düzeyi daha yüksek olanlarda daha düşük olduğunu, OY olgularında bilişsel işlevlerin ve YK ruhsal sağlık alanının daha az etkilendiğini, MS olgularında ise YK bedensel sağlık alanının daha fazla etkilendiğini düşündürmektedir.

The aim of this study was to compare demographic and clinical factors with ambulation difficulties.A total of 103 patients (70 men, 33 women) admitting to rehabilitation department due to ambulation difficulties caused by spinal cord injury (SCI) (n=40), stroke (n=36) and multiple sclerosis (MS) (n=27) were included in the study. Demographic and clinical features as well as functional status, environmental factors, participation, depression and QoL were assessed.Mean age was 48 years, disease duration was 66 months. No significant difference was noted in terms of functional independence measure (FIM), environmental factors, handicap, depression scores and QoL social and environmental domains between the groups. SCI group had higher cognitive FIM score, cognitive independence and social integration handicap scores and QoL psychological health domain scores than other groups. MS group had lower QoL physical health domain score than other groups. QoL domains were found to be positively correlated with FIM and handicap scores and negatively correlated with environmental factors and depression scores. Depression was negatively correlated with all QoL domains in SCI and stroke groups and only with psychological health domain in MS group. FIM was positively correlated only with physical health domain in SCI group and with psychological health and social domains in stroke and MS groups. While environmental factors and handicap were not correlated with psychological health domain in SCI group, they were correlated with these domains in stroke group.Our findings suggest that good functional status and participation level is associated with better QoL, while environmental factors and depression are associated with worse QoL; SCI patients experience less cognitive problems and their psychological health domain is less affected; and MS patients are more affected in terms of physical health domain.