Okul öncesi öğretmenleri için sosyal duygusal öğrenme becerileri temelli sınıf yönetimi müdahale programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerine yönelik çağdaş sınıf yönetimi yaklaşımları ile sosyal duygusal öğrenme becerileri temelli bir “Sınıf Yönetimi Müdahale Programı”nın geliştirilmesi, uygulanması ve etkililiğinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırma süreci, Tasarım ve Geliştirme Araştırması (TGA) yaklaşımı doğrultusunda, ADDIE modeli temel alınarak çok aşamalı biçimde yapılandırılmıştır. İhtiyaç belirleme aşamasında nitel araştırma modeli kapsamında durum çalışması deseni; tasarım ve geliştirme aşamasında ise Taba-Tyler Program Geliştirme Modeli doğrultusunda eğitim modülleri, öğrenme yaşantıları ve materyaller geliştirilmiştir. Pilot uygulama da durum çalışması desenine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Uygulama ve değerlendirme aşamasında ise eşzamanlı üçgenleme desenine dayalı karma yöntem kullanılmıştır. Programın etkililiğini değerlendirmek amacıyla son test kontrol gruplu yarı deneysel desen uygulanmış; süreci derinlemesine incelemek üzere nitel veri toplama süreci de durum çalışması deseniyle yürütülmüştür. Araştırmanın her aşamasında farklı katılımcı grupları yer almış; ihtiyaç belirleme aşamasında 12, pilot uygulamada 6, uygulama ve değerlendirme aşamasında ise 24 okul öncesi öğretmeni (12 deney, 12 kontrol) çalışmaya dâhil edilmiştir. Birinci aşamada öğretmenlerin sınıf yönetimi ve sosyal duygusal öğrenmeye ilişkin farkındalıkları ve ihtiyaçları belirlenmiş; ikinci aşamada bu ihtiyaçlara yönelik eğitim modülleri geliştirilmiştir. Üçüncü aşamada deney grubuna eğitim verilmiş; ardından sekiz haftalık sınıf içi etkinlik uygulamaları ve mentörlük süreci yürütülmüştür. Dördüncü aşamada ise nitel ve nicel veri toplama araçlarıyla programın etkililiği değerlendirilmiştir. Nicel veriler SPSS 22.0 programında Mann-Whitney U testiyle; nitel veriler ise MAXQDA yazılımıyla içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, geliştirilen müdahale programının öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile sosyal-duygusal yeterliklerini çok boyutlu olarak geliştirdiğini ortaya çıkarmıştır. Programın, öğretmenlerin önleyici ve çocuk merkezli sınıf yönetimi stratejileri geliştirmelerine katkı sağladığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerindeki gelişim, sınıf ortamında çocukların sosyal-duygusal gelişimini destekleyen uygulamaların yaygınlaşmasını sağlamış; bu sayede çocukların sosyalduygusal becerilerinde, davranışsal uyumlarında ve sınıf atmosferinde olumlu dönüşümler gözlemlenmiştir. Mentörlük sürecinin ise bu dönüşümü destekleyerek, öğretmenlerin farkındalık ve uygulama yeterliklerini geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

This study aims to develop, implement, and evaluate the effectiveness of a “Classroom Management Intervention Program” based on contemporary classroom management approaches and social-emotional learning (SEL) competencies for preschool teachers. The research process was structured in a multi-phase manner based on the Design and Development Research approach and the ADDIE model. In the needs analysis phase, a qualitative research design was employed using a case study pattern; in the design and development phase, educational modules, learning experiences, and materials were developed in line with the TabaTyler Curriculum Development Model. The pilot implementation was also carried out in accordance with the case study design. In the implementation and evaluation phase, a mixed method design based on concurrent triangulation was utilized. In order to evaluate the effectiveness of the program, a quasi-experimental design with posttest and control groups was applied; in-depth examination of the process was conducted through qualitative data collection using a case study design. Different participant groups were involved in each phase of the study: 12 preschool teachers in the needs analysis phase, 6 in the pilot implementation phase, and 24 (12 experimental, 12 control) in the implementation and evaluation phase. In the first phase, teachers’ awareness and needs regarding classroom management and social-emotional learning were identified; in the second phase, educational modules were developed in response to these needs. In the third phase, the experimental group received training, followed by an eight-week classroom activity implementation and mentoring process. In the fourth phase, the effectiveness of the program was evaluated using both qualitative and quantitative data collection tools. Quantitative data were analyzed using the Mann-Whitney U test via SPSS 22.0, while qualitative data were analyzed through content analysis using MAXQDA software. The findings revealed that the developed intervention program enhanced teachers’ classroom management skills and social-emotional competencies in a multidimensional way. The program contributed to teachers' development of preventive and child-centered classroom management strategies. The improvement in teachers' social-emotional learning competencies facilitated the widespread implementation of practices supporting children’s social-emotional development in the classroom; consequently, positive transformations were observed in children’s socialemotional skills, behavioral adjustment, and overall classroom climate. It was also concluded that the mentoring process supported this transformation by improving teachers' awareness and implementation competencies.