Akut pankreatitin şiddetini ve komplikasyonlarını öngörmede farklı skorlama sistemleri ve biyokimyasal belirteçlerin etkinlik düzeyinin karşılaştırılması

Abstract

Akut pankreatit (AP), farklı etyolojik faktörlere bağlı olarak gelişen pankreasın akut inflamasyonudur. Hastaların %80’i hafif pankreatit olup mortalite oranı % 1 iken, şiddetli pankreatite bu oran %30’ları bulmaktadır. AP’de hastalık şiddetinin, komplikasyonların, pankreatik nekrozun ve mortalitenin öngörülebilmesi, erken yakın monitorizasyon, agresif destek tedavi veya erken sevk açısından önemlidir. Çalışmanın amacı, skorlama sistemlerinin ve enflamatuar belirteçlerin hastalık şiddeti, lokal komplikasyonlar, pankreatik nekroz ve mortaliteyi öngörmedeki etkinliğini göstermektir. Ocak 2018-Aralık 2022 arasında AP tanısı alan 357 hastanın demografik, klinik, laboratuar ve radyoloji verileri retrospektif incelendi. APACHE II, BISAP, MCTSI ve Ranson skorları değerlendirildi. Skorlar ve CRP, prokalsitonin, NLR, LMR, PLR gibi enflamatuar belirteçler için cut-off değerleri ROC analizi ile bulundu. Karşılaştırma için eğri altındaki alan (AUC), duyarlılık, özgüllük, pozitif ve negatif prediktif değerler kullanıldı. Lokal komplikasyonlar açısından mCTSI en yüksek AUC değeri (0.929), sensivite (93.7) ve spesifiteye (83.5) sahipti (p<0.001). Laboratuar parametrelerinden ise 48. ve 72. saat CRP en yüksek AUC değerine (sırasıyla 0.704 ve 0.700) sahipti. Mortalite ve şiddet için skorlama sistemleri benzer performansa gösterdi. Mortalitede en yüksek AUC değeri (0.918) ve en iyi spesifite (97.0) Ranson skoruna aitken (p<0.001), şiddeti belirlemede BISAP en yüksek AUC (0.884) ve en iyi spesifiteye (93.1) sahipti (p<0.001). Lojistik regresyon analizinde; Ranson>4 mortalite, BISAP>2 olması şiddet için anlamlı saptandı. Lokal komplikasyonlarda mCTSI>2 ve pankreatik nekrozda ise mCTSI>4 olması anlamlıydı. AP de en başarılı skorlama sistemi üzerinde fikir birliğine varılamamıştır. Çalışmamızda lokal komplikasyonlar/nekroz için mCTSI ve CRP (48.saat), şiddeti belirlemede BISAP skoru ve mortalite için Ransonskoru diğer skorlama sistemlerine göre anlamlı spesifiteye sahipti.

Acute pancreatitis (AP) is an acute inflammation of the pancreas that develops due to various etiological factors. 80% of patients have mild pancreatitis with a mortality rate of 1%, while this rate reaches up to 30% in severe pancreatitis. In AP, predicting the severity of the disease, complications associated with the disease, pancreatic necrosis, and mortality is extremely important for early close monitoring of the patient, initiation of aggressive supportive treatment, or early referral. The aim of the study is to demonstrate the effectiveness of different scoring systems and inflammatory markers in predicting disease severity, local complications, pancreatic necrosis, and mortality. The demographic, clinical, laboratory, and radiology data of 357 patients diagnosed with AP between January 2018 and December 2022 were retrospectively examined. The APACHE II, BISAP, MCTSI, and Ranson (48th hour) scores of all patients were evaluated. Cut-off values for all scoring systems and inflammatory markers such as CRP, procalcitonin, NLR, LMR, PLR were found with ROC analysis. The area under the curve (AUC), sensitivity, specificity, positive predictive value, and negative predictive value were used to comparison. In terms of local complications, mCTSI had the highest AUC value (0.929), the best sensitivity (93.7), and specificity (83.5) (p<0.001). Among the laboratory parameters, the 48th and 72nd hour CRP obtained the highest AUC value (respectively 0.704 and 0.700). All scoring systems had similar diagnostic performance for mortality and severity assessment. However, while Ranson score had the highest AUC value (0.918) and the best specificity (97.0) for mortality (p<0.001), BISAP score had the highest AUC (0.884) and the best specificity (93.1) for determining severity (p<0.001). In stepwise backward logistic regression analysis; Ranson score >4 was found to be a significant risk factor for mortality, BISAP >2 for severity. mCTSI>2 for local complications and mCTSI>4 for pancreatic necrosis were found to be significant risk factors. In AP, there is no consensus on the most successful scoring system. In our study, mCTSI and CRP (48th hour) had significant specificity for local complications/necrosis, BISAP score for determining severity, and Ranson score for mortality compared to other scoring systems.