Otizmli çocuklara verilen akran video ve 3 boyutlu çene video modelleme eğitimlerinin ağız diş sağlığı ve diş fırçalama becerilerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların oral hijyen alışkanlıklarını geliştirmek ve akran video modelleme ve 3 boyutlu çene video modelleme yöntemlerinin etkilerini karşılaştırmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma, İstanbul Hamit İbrahimiye Özel Eğitim Uygulama Okulu'nda 6-12 yaş arası 120 çocukla, randomize kontrollü deneysel bir tasarımla gerçekleştirilmiştir. Çocuklar akran video modelleme, 3 boyutlu çene video modelleme ve kontrol grubu olarak üç gruba ayrılmıştır. Veri toplama araçları arasında sosyodemografik bilgi formu, ağızdiş sağlığı bilgi formu, plak indeksi, gingival indeks ve diş fırçalama değerlendirme formları yer almaktadır. Çalışma, başlangıçta, 1. ay, 3. ay ve 6. ayda yapılan ölçümlerle değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın bulguları, akran video modelleme yönteminin diş plak indeksini anlamlı düzeyde azalttığını (p < 0,05) ve diş fırçalama becerilerinde kayda değer bir gelişim sağladığını ortaya koymuştur. 3 boyutlu çene video modelleme grubunda bu gelişim daha sınırlı kalmıştır. Uzun vadeli etkilerde, akran video modellemesinin çocukların ağız hijyen alışkanlıkları üzerinde kalıcı bir etki yarattığı belirlenmiştir (p<0,01). Bu bulgular, akran video modellemesinin özellikle OSB'li çocuklarda diş fırçalama alışkanlıklarını güçlendirmede daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, akran video modellemesi OSB'li çocukların ağız ve diş sağlığı eğitiminde daha etkili bir yöntemdir. Gelecekteki araştırmalarda farklı yaş gruplarında ve uzun dönemli etkileri daha ayrıntılı incelenmelidir. Ayrıca, ebeveyn ve eğitimciler için rehber materyaller geliştirilmesi faydalı olabilir.This study was conducted to improve the oral hygiene habits of children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and to compare the effects of peer video modeling and three-dimensional (3D) jaw model simulation methods. The research was carried out at Istanbul Hamit Ibrahimiye Special Education Practice School with a randomized controlled experimental design, involving 120 children aged 6–12 years. The participants were divided into three groups: peer video modeling, 3D jaw model simulation, and control. Data collection tools included a sociodemographic information form, oral and dental health knowledge form, plaque index, gingival index and tooth brushing evaluation forms. The study was evaluated based on assessments conducted at baseline, 1st month, 3rd month, and 6th month. The findings of the study revealed that the peer video modeling method significantly reduced the plaque index (p < 0.05) and led to a notable improvement in tooth brushing skills. The improvement observed in the 3D jaw model simulation group was more limited. In terms of long-term effects, peer video modeling was found to have a lasting impact on children’s oral hygiene habits (p < 0.01). These results indicate that peer video modeling is particularly more effective in promoting tooth brushing habits among children with ASD. In conclusion, peer video modeling appears to be a more effective method for oral and dental health education in children with ASD. Future studies should examine its long-term effects in more detail across different age groups. In addition, developing guideline materials for parents and educators may be beneficial.