Analitik teolojide ilahi gizlilik problemi: -Michael C. Rea Örneği-

Abstract

Bu çalışma, din felsefesi alanında yeni bir paradigma olan analitik teolojik yaklaşımla ilahi gizlilik problemine yönelik eleştirileri ve karşı argüman olarak ortaya konan ilahi karşılaşmalar teorisini incelemektedir. Analitik teoloji, 21. yüzyılda analitik felsefenin yöntem ve amaçlarıyla karakterize olan, kanıt kaynağı olarak kavramsal analizi ve kutsal metinleri kullanan din felsefesinde yeni bir yaklaşımdır. İlahi gizlilik problemi ise, Tanrı’nın ilahi sevgi niteliği ile dünyadaki masum inançsızlık olgusu arasındaki tutarsızlığa dayanan tümdengelimsel argümanlar ailesidir. Analitik teolojik paradigmada ilahi gizlilik problemi, kanıtsal ve deneyimsel ilahi gizlilik argümanlarını içerecek şekilde daha kapsamlı bir yaklaşımla ele alınmıştır. Çalışmamızda analitik teolojinin öncülerinden olan Michael C. Rea’nin görüşlerini eleştirel bir perspektifle irdelemeyi amaçlamaktayız. Bu doğrultuda ilahi gizlilik problemi çözümü noktasında sunulan gerekçelerin geçerli ve varılan neticelerin tutarlı olup olmadığı tartışılacaktır. Bunu yaparken analitik teolojinin mahiyetini ve analitik teolojik yöntemi izah etmeyi hedeflemekteyiz. Analitik felsefenin ve dolayısıyla analitik teolojinin epistemik amacına uygun bir şekilde Rea, özelde Tanrı’nın sevgisi genelde ilahi niteliklere ilişkin yeni bir yaklaşım geliştirmiştir. Dünya hakkında bilgi edinme gücümüzün kapsamı ve sınırları çerçevesinde ilahi sevgiye dair bilgimizin nasıl olması gerektiğini, Tanrı hakkında kullanılan kavramların vahye dayalı olup olmadıkları konusunda ayrım yaparak göstermektedir. İlahi gizliliğin etkisini azaltmak amacıyla Rea, ilahi karşılaşmalar teorisini geliştirmiştir. Bu teoriyle ilahi gizlilik argümanlarında belirtilenin aksine Tanrı’nın varlığını ve sevgisini deneyimleme noktasında Tanrı’yla bir ilişki kurulabileceğini göstermeye çalışır. İlahi gizlilik probleminin ortaya çıkardığı felsefi ve teolojik sorunları giderme noktasında ilahi karşılaşmalar teorisi, dini deneyimin kapsamını genişletmiştir.

This study analyzes the critiques of the problem of divine hiddenness in the philosophy of religion, focusing on the analytical theological approach—a new paradigm in the discipline—and the theory of divine encounters offered as a counterargument. Analytic theology is a contemporary approach in the philosophy of religion that employs the methodologies and objectives of 21st-century analytic philosophy, utilizing conceptual analysis and sacred texts as sources of evidence. The problem of divine hiddenness consists of a series of deductive arguments based on the inconsistency between God’s divine love and the phenomenon of reasonable unbelief in the world. Within the analytical theological framework, the problem of divine hiddenness is examined through a more extensive lens encompassing both evidential and experiential reasoning. In our study, we aim to rigorously analyze the perspectives of Michael C. Rea, a remarkable figure in analytical theology. In this regard, it is discussed whether the validity of the arguments presented concerning the solution to the problem of divine hiddenness and the consistency of the conclusions reached. In doing so, we aim to explain the nature of analytical theology and the analytical theological method. Rea has developed a new approach to God’s love in particular and divine attributes in general, which aligns with the epistemic aim of analytical philosophy and analytical theology. He differentiates between notions employed to characterize God according to their basis in revelation. He shows how our knowledge of divine love should be within the scope and limits of our power to acquire knowledge about the world. Rea has formulated the theory of divine encounters as a rebuttal to diminish the efficacy of divine hiddenness arguments. Through this theory, he tries to demonstrate that, contrary to the claims made in the divine hiddenness arguments, it is possible to establish a relationship with God by experiencing His existence and love. The theory of divine encounters has enlarged the understanding of religious experience in addressing the philosophical and theological issues posed by the problem of divine hiddenness.