Bir mizah kaynağı olarak İbnü’l-Cevzî’nin Ahbâru’l-Hamkâ ve’l Mugaffelîn adlı eserinin tahlili

Abstract

Klasik Arap Edebiyatında ayrıcalıklı bir yeri olan mizah disiplini, hicri III. yüzyıldan itibaren hem müstakil eserler şeklinde, hem de makâme, fabl, tarihsel anekdot, mesel vb. türlerdeki pasajlar şeklinde çok çeşitli edebiyat kaynaklarında yerini almıştır. Bu çalışmada muhtelif alanlarda çok sayıda eserler ortaya koyan İbnü’l-Cevzî’nin “Ahbaru’l-hamka ve’l-mugaffelîn adlı çalışmasında genel olarak ahmak ve dalgın kişilere ait anekdot malzemesinin geniş bir tasnif ve tahlili yapılmaktadır. Çalışma Arap mizahının pintiden sonra belki de en ziyade öne çıkartılan figürü “ahmak”ın Ahbâru’l hamkâ ve’l-mugaffelîn’deki anekdotlar özelinde irdelenmesini konu almaktadır.

The discipline of humor, which has a privileged place in Classical Arabic Literature, has taken its place in a wide variety of literary sources since the 3rd century of the Hijra, both in the form of independent works and in the form of passages in the genres of maqama, fable, historical anecdote, proverb, etc. In this study, a wide classification and analysis of anecdotal material belonging to foolish and absent-minded people is made in the work of Ibn al-Jawzi, who produced many works in various fields, titled “Ahbar al-hamkâ wa’l mugaffalîn. The study is about the examination of the “fool”, perhaps the most highlighted figure of Arabic humor after the stingy, in the context of the anecdotes in Ahbar al-hamkâ wa’l-mugaffalîn.