Elektronik tüketici sözleşmelerine uygulanacak hukuk

Abstract

Yabancılık unsuru barındıran elektronik tüketici sözleşmelerinin sayısı hızla artmakta, bu sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözümünde esas alınacak olan hukuki çerçevenin belirlenmesine ilişkin soruların cevaplanması önem kazanmaktadır. Bu tez yabancılık unsuru barındıran elektronik tüketici sözleşmelerinde uygulanacak hukuk konusunu incelemektedir. Bu bağlamda öncelikle Türk hukukunda "elektronik tüketici sözleşmesi" kavramının ifade ettiği anlam, ilgili kanunlardaki çerçeveden yola çıkılarak netleştirilmiş, farklı ülkelerin esas aldığı tüketici sözleşmesi tanımlarının farklılık gösterebildiği gözlemlenmiştir. İkinci bölümde ise elektronik tüketici sözleşmeleri kanunlar ihtilafı hukuku bakımından bir incelemeye tabi tutulmuştur. Kanunlar ihtilafı hukuku alanına ilişkin yabancılık unsuru ve vasıflandırma hususları detaylandırılmış, bu konularda esas alınması gereken anlayışlar hakkında tespitlerde bulunulmuştur. Ardından MÖHUK'taki tüketici sözleşmelerine ilişkin kural ile bu kuralın elektronik tüketici sözleşmeleri özelinde uygulanması karşılaştırmalı hukuktaki düzenlemeler, doktrindeki görüşler ve yabancı mahkeme kararlarından yola çıkılarak değerlendirilmiştir. Kuralın hem tüketicileri hem de karşısındaki tarafı koruyan ve böylece e-ticaretin gelişmesini sağlayabilecek bir çerveçe ortaya koymayı amaçladığı görülmüş, bu amacı daha iyi gerçekleştirebilmesi için tespitlerde bulunulmuştur. Sözleşmenin tabi olduğu hukukun dışında kalan şekil, ehliyet gibi haller de bu çerçeveden yola çıkılarak incelenmiştir. Doğrudan uygulanan kural ve kamu düzeni müdahalesi mekanizmalarının da bu sözleşmeler bakımından istisnai durumlarda ortaya çıkmalarının mümkün olduğu değerlendirilmiştir.

The number of electronic consumer contracts involving foreign elements is rapidly increasing, which makes it important to answer the questions about how the legal framework should be formed for disputes arising from this type of contracts. This thesis examines the law applicable to electronic consumer contracts involving foreign elements. In this context, meaning of the concept of "electronic consumer contract" in Turkish law has been clarified within the framework of the respective acts. It has been observed that the definition of the term consumer contract may differ in different countries. In the second chapter, electronic consumer contracts have been examined within the context of conflict of laws. The issues of foreign element and characterization in conflict of laws have been detailed, and some assessments have been made. Then, the rule about the law applicable to consumer contracts in the Turkish Private International Law Act and specifically its application to electronic consumer contracts has been evaluated based on compatative law, doctrinal opinions and foreign court decisions. It has been put forth that the rule aims to provide a framework that protects both the consumers and their counterparty, thus enabling the development of e-commerce. Opinions on specific issues regarding its application were offered to better achieve this purpose. Some issues which fall outside the law applicable to contract such as the formal validity and capacity were also examined within this framework. Lastly, it has been argued that the mechanisms of overriding mandatory provisions and public policy intervention might possibly emerge in this type of contracts, but only in exceptional situations.