Vergi denetiminde fiziki ve elektronik defter - belgelerin ibraz edilmemesinin sonuçlarının değerlendirilmesi

Abstract

Mükellefler, mali durumlarını ortaya çıkaran defterleri tutmak ve belgeleri düzenlemekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğün bir sonucu olarak defter-belgeleri saklamak ve denetimler sırasında ibraz etmek zorundadırlar. İbraz ödevi, vergi denetiminin yapılması için bir gerekliliktir. Mükellefler tarafından iki şekilde defter tutulabilmektedir. Bunlar kağıt ortamında fiziki olarak tutulan defterler ve elektronik ortamda tutulan e-defterlerdir. Aynı şekilde belgeler de kağıt ortamında fiziki belge, elektronik ortamda e-belge olarak düzenlenebilmektedir. Elektronik olarak tutulan defter ve belgeler Gelir İdaresi Başkanlığı’nın veri sistemine kaydedilmektedir. Bu tezin amacı; günümüzde elektronik denetimin yaygınlaşması sonucunda mükelleflerin tutukları elektronik defter ve düzenledikleri elektronik belgelerini ibraz etmemesi durumundaki hukuki sonuçlar ile halen fiziki defter kullanan mükelleflerin kağıt ortamındaki defter ve belgelerini inceleme elemanlarına ibraz etmemeleri durumundaki hukuki sonuçların karşılaştırılmasıdır. Bu çalışma üç ana bölümde ele alınmıştır. Birinci bölümde, vergi hukukunda defter tutmak mecburiyeti ve ibraz yükümlülükleri açıklanmıştır. İkinci bölümde, vergi incelemelerinde teorik çerçeve ve e-Viz (elektronik veri ibraz) sistemi açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise hem fiziki hem de elektronik defter ve belgelerin ibraz edilmemesinin hukuki sonuçları karşılaştırmalı olarak açıklanmıştır. Bu karşılaştırmada, vergi kanunlarında fiziki defter ve belgelerin ibraz edilmemesi ile e-defter ve belgelerin ibraz edilmemesinin aynı sonuçlar doğurmadığının tespit edilmesi sonucunda vergi kanunlarının bazı maddelerinin değiştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu kanun maddelerinin değişmesi sonucunda vergi yargısı üzerindeki yük azalmakla birlikte, vergi raporlarında defter ve belge ibraz etmeme gerekçesi ile önerilen cezaların vergi mahkemelerinde iptal edilmemesine neden olacaktır.One of the frequently encountered situations in tax audits is that taxpayers do not submit their legal ledgers and documents to the tax inspection staff. As it is known, taxpayers can keep ledgers in two ways. These can be kept in the form of physical ledgers on paper and as e-ledgers kept in electronic environment. Likewise, documents can be prepared as physical documents in paper environment and e-documents in electronic environment. Electronically kept ledgers and documents are recorded in the data system of the Revenue Administration. The aim of this thesis is to reveal that as a result of the widespread use of electronic auditing today, the legal consequences of the taxpayers' failure to submit their electronic ledgers and electronic documents should be different from the legal consequences of the taxpayers who still use physical ledgers if they do not submit their paper ledgers and documents to the inspection staff. Therefore, this study is analysed comparatively in three main chapters. In the first chapter, the obligation to keep ledgers and submission obligations in tax law are explained. In the second chapter, the theoretical framework and the e-Viz (System of Electronic Data Submission) system in tax inspection are explained. In the third chapter, the legal consequences of not submitting both physical and electronic ledgers and documents are explained comparatively. In this comparison, it has been concluded that some articles of the tax laws should be amended as a result of the determination that not submitting physical ledgers and documents and not submitting e-ledgers and documents do not have the same consequences. As a result of the amendment of these articles of law, although the burden on the tax judiciary will decrease, it will cause the penalties proposed in the tax reports on the grounds of not submitting ledgers and documents not to be cancelled by the tax courts.