İngiliz oryantalist Hartwig Hirschfeld ve Kur’an üzerine araştırmaları

Abstract

Batı’nın ürettiği oryantalist çalışmalar Doğu’ya ilişkin çeşitli konuları temel almaktadır. Bu araştırmaların görünümünde Kur’an’ın öğretilmesi, yazılması, yayılması ve insanların Kur’an’a olan sevgisi büyük rol oynamıştır. Bu nedenle, gayrimüslim oryantalistler tarafından yapılan çalışmaların çoğunun Kur’an’ın kaynağı, özgünlüğü ve özellikleri ile ilgili olduğu görülmektedir. Özellikle Hartwig Hirschfeld’in yaşadığı 19-20. Yüzyıllarda Avrupalı oryantalistler, Kur’an-ı Kerim’in Yahudilik veya Hristiyanlık menşeli bir kitap olduğu kanaatini taşımışlardır. “New Researches into the Composition and Exegesis of the Qoran” adlı eseriyle dikkat çeken Hirschfeld, Kur’an-ı Kerim’in Hz. Peygamber’in Yahudilerden duyup benimsediği olgulardan oluştuğunu ileri sürmektedir. Bu çalışmamız, Kur’an-ı Kerim’in diğer ilahi kitapları tasdik ettiğini, onlarla aynı amacı paylastığını ve her birinin aynı kaynaktan geldiğini açıklamayı hedeflemektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, oryantalizmin anlamı, tarihçesi ve sebepleri ele alınarak oryantalizm ile ilgili genel bir bakış açısı sunulmuştur. İlgili oryantalistin çalışmalarını İngiltere’de ortaya çıkarması ve İngiliz olarak tanıtılması hasebiyle, İngiliz oryantalizmi ve bu ülkeyi temsil eden oryantalistler ayrıca araştırılmıştır. İkinci bölümde çalışmamızın odak noktası olan Hirschfeld’in hayatı, kaleme aldığı eserler ve metodolojisi hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Son bölümde ise, Hirschfeld’in Kur’an’ın kaynağı, üslubu ve tarihi konusundaki görüşleri kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme kapsamında, oryantalistin Kur’an kronolojisi üzerindeki çalışmaları ve Kur’an-ı Kerim ile Kutsal Kitap karşılaştırmalar incelenmiştir. Ayrıca, Hirschfeld’in bu görüşlerine yönelik eleştirilerde bulunan diğer oryantalistlerin yaklaşımları da ele alınmıştır. Hirschfeld’in Yahudilikte benzer olaylar bulamadığı durumlarda farklı kaynaklara yönelmesi şeklindeki Kur’an’ın geneline dair değişken görüşleri, Kur’an hakkındaki araştırmalarının tutarlılığını sorgulanabilir kılmıştır. Ayrıca onun bu araştırmaları, Yahudi perspektifinden hareket ettiğini ve kişisel duygu ve düşüncelerinin etkisi altında kaldığını göstermiştir.

Orientalist studies produced by the West are based on various topics related to the East. The teaching, writing and dissemination of the Quran and people’s love for the Quran have played a major role in the outlook of these studies. For this reason, most of the studies conducted by non-Muslim orientalists are concerned with the source, authenticity and characteristics of this Holy Book. Especially in the 19-20th centuries when Hartwig Hirschfeld lived, European orientalists were of the opinion that the Holy Quran was a book originating from Judaism or Christianity. Hirschfeld, who attracted attention with his work “New Researches into the Composition and Exegesis of the Qoran”, argues that this Book consists of the facts that the Prophet heard and adopted from the Jews. This study aims to explain that the Holy Quran confirms the other divine books, shares the same purpose and each of them comes from the same source. In the first chapter of the study, the meaning, history and reasons of orientalism are discussed and a general perspective on orientalism is presented. Due to the fact that the relevant orientalist revealed his works in England and was introduced as an Englishman, English orientalism and orientalists representing this country were also investigated. In the second chapter, detailed information about the life, works, and methodology of Hirschfeld, who is the focal point of our study, is provided. In the last chapter, Hirschfeld’s views on the source, style and history of the Quran are comprehensively evaluated. Within the scope of this evaluation, the orientalist’s work on the chronology of the Quran and the comparisons between the Holy Quran and the Holy Bible are analysed. In addition, the approaches of other orientalists who criticised Hirschfeld’s views are also discussed. Hirschfeld’s variable views on the Quran in general, such as turning to different sources when he could not find similar events in Judaism, made the consistency of his research on the Quran questionable. His works also show that he acted from a Jewish perspective and was influenced by his personal thoughts and feelings.