Sıcak ayak banyosunun uyku kalitesi ve yorgunluğa etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, hastanede yatan bireylere uygulanan sıcak ayak banyosunun, hastaların uyku kalitesi ve yorgunluk şiddeti düzeyi üzerine etkisini incelemektir. Araştırma, randomize kontrollü ve deneysel tasarımda planlandı. Araştırmanın örneklemini, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Gastroenteroloji kliniğinde Aralık 2024- Nisan 2025 tarihleri arasında yatarak tedavi gören, 30 deney grubu ve 30 kontrol grubu olmak üzere toplam 60 yetişkin hasta oluşturdu. Araştırma verileri, Hasta Tanıtım Formu, Cumhuriyet Öznel Uyku Kalitesi Ölçeği ve Kısa Yorgunluk Envanteri kullanılarak toplandı. Araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar, randomize edilerek deney ve kontrol gruplarına atandı. Deney grubunda yer alan hastalara 3 gece art arda 41-42°C suda 20 dk boyunca sıcak ayak banyosu uygulaması yapıldı. Kontrol grubuna ise herhangi bir uygulama yapılmadı. Araştırmaya dahil edilen hastaların uyku kalitesi ve yorgunluk şiddeti araştırmadan bağımsız bir hemşire tarafından 3 sabah üst üste değerlendirilerek kaydedildi. Araştırma verilerinin analizinde, Pearson Ki-kare test, Bağımsız Örneklem T-Testi, Fisher- Freeman-Halton Exact testi, Mann-Whitney U testi, Friedman Testi anlamlılık bulunması durumunda çoklu karşılaştırma testlerinden Bonferroni testi kullanıldı. Araştırmaya dahil edilen deney grubu hastalarının uygulama günlerinin 1., 2. ve 3. gün sonunda uyku kalitesi ve yorgunluk şiddeti puan ortalamalarının karşılaştırılmasına ilişkin yapılan istatistiksel analiz sonucunda anlamlı bir fark bulundu (p<0,05). Yapılan bu araştırmanın sonucunda; 3 günlük ard arda verilen sıcak ayak banyosu sonrası hastaların uyku kalitelerinin arttığı ve yorgunluk şiddetinin azaldığı sonucuna varıldı. Bu doğrultuda sıcak ayak banyosu, hastaların uyku kalitesinin arttırılması ve yorgunluk şiddetinin azaltılması için klinikte hemşireler tarafından güvenli bir nonfarmakolojik uygulama olarak kullanılabilir.The aim of this study is to examine the effect of hot foot bath applied to hospitalized individuals on the sleep quality and fatigue severity level of the patients. The study was planned in a randomized controlled and experimental design. The sample of the study consisted of a total of 60 adult patients, 30 in the experimental group and 30 in the control group, who were receiving inpatient treatment at Bursa Uludağ University Medical Faculty Hospital Gastroenterology Clinic between December 2024 and April 2025. The study data were collected using the Patient Identification Form, Cumhuriyet Subjective Sleep Quality Scale and Brief Fatigue Inventory. Patients who met the study criteria and agreed to participate in the study were randomized and assigned to the experimental and control groups. The patients in the experimental group were given a hot foot bath in 41-42°C water for 20 minutes for 3 consecutive nights. No application was made to the control group. The sleep quality and fatigue severity of the patients included in the study were evaluated and recorded by a nurse independent of the study for 3 consecutive mornings. In the analysis of the research data, Pearson Chi-square test, Independent Sample T-Test, Fisher-Freeman-Halton Exact test, Mann-Whitney U test, Friedman Test, Bonferroni test from multiple comparison tests were used in case of significance. As a result of the statistical analysis performed on the comparison of the sleep quality and fatigue severity score averages of the experimental group patients included in the study at the end of the 1st, 2nd and 3rd days of the application days, a significant difference was found (p<0.05). As a result of this study; it was concluded that the sleep quality of the patients increased and the fatigue severity decreased after the hot foot bath given for 3 consecutive days. In this direction, hot foot bath can be used as a safe nonpharmacological application by nurses in the clinic to increase the sleep quality of the patients and reduce the fatigue severity.