Serbest gezinmeli sistemde çevresel zenginleştirmenin yumurta tavuklarında performans, yumurta kalitesi, otlatma alanı kullanımı, davranış ve refah özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, serbest gezinmeli sistemde otlatma alanında uygulanan çeşitli çevresel zenginleştirme yöntemlerinin yumurta tavuklarında performans, yumurta kalitesi, otlatma alanı kullanımı, davranış ve refah özellikleri üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmada, Lohmann Brown ırkı yumurta tavukları kullanılarak üç farklı grup oluşturulmuştur: Bu gruplar kontrol grubu, obje ile zenginleştirilmiş grup ve ağaç ile zenginleştirilmiş gruplarıdır (her bir grupta 300 tavuk yer almıştır). Obje ile zenginleştirilmiş grupta, sarı, kırmızı ve turuncu renklerde dikdörtgen, kare ve silindirik biçimlerde materyaller kullanılırken, ağaç ile zenginleştirilmiş grupta uzun ve geniş yapraklı dış mekan bitkileri ile mazı ağaçları tercih edilmiştir. Çalışmada, incelenen parametreler 25 ile 56 hafta arasındaki yaşlarda ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar, zenginleştirme uygulamalarının tavuk kümes yumurta verimi, kirli ve temiz yumurta oranı, ak indeksi, kabuk ağırlığı, kabuk kalınlığı üzerinde önemli etkiler yarattığını göstermiştir (P<0.05; P<0.01). Farklı yaş dönemlerinde, kabuk ağırlığı dışında tüm performans özellikleri ile iç ve dış yumurta kalite özelliklerinde anlamlı değişiklikler gözlemlenmiştir (P<0.05; P<0.01). Zenginleştirme uygulamalarının ortalama tüy durumu üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmamış, ancak yaş faktörünün bu konuda önemli bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Yaş ilerledikçe, tüylenme ve diğer refah özellikleri (ibik yara, ayak tabanı dermatiti, diz eklem dermatiti ve göğüs kemiği hasarı) açısından olumsuz değişiklikler tespit edilmiştir. Obje ile zenginleştirilmiş gruptaki tavukların otlatma alanının iç kısımlarını daha etkin kullanmalarına karşın, dış kısımlarını daha az tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Zenginleştirme uygulamaları arasında heterofil/lenfosit oranı (H/L) açısından herhangi bir fark bulunmamış, bu değer yaşa bağlı olarak 1.19 ile 1.35 arasında değişim göstermiştir. Sonuç olarak, otlatma alanının ağaç ile zenginleştirilmesi, tavuk kümes yumurta veriminde küçük bir artışa neden olmuş, ancak zenginleştirme uygulamalarının kontrol grubuyla kıyaslandığında diğer parametrelerde belirgin bir olumlu veya olumsuz bir etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır.The aim of this thesis was to investigate the effects of different environmental enrichment practices applied in the pasture area on performance, egg quality, pasture usage, behavior, and welfare traits of layers in the free-range system. In the study, three experimental groups were created using Lohmann Brown laying hens as the control, object-enriched, and tree-enriched groups (each group: 300 chickens). In the object-enriched group, yellow, red, and orange colors of rectangular, square, and cylindrical shapes objects were used; in the tree-enriched group, long and wide-leaved outdoor plants and thuja trees were used. In the study, the parameters were measured between 25 and 56 weeks of age. The results showed that environmental enrichment practices significantly affected hen-house egg production, dirty and clean eggs ratio, albumen index, shell weight, and shell thickness (P<0.05; P<0.01). In different age periods, significant changes were observed in all performance characteristics and both internal and external egg quality parameters, except for shell weight (P<0.05; P<0.01). The effect of environmental enrichment practices on the average feather condition was not statistically significant, but it was determined that the age factor had a significant impact. As age increases, adverse changes in feather condition and other welfare traits (comb condition, footpad dermatitis, hock burn dermatitis, and keel bone damage) have been detected. The object-enriched group of laying hens utilized the inner zone of the pasture area more effectively but showed less preference for the outer zone. No difference was found among the environmental enrichment practices regarding the heterophil/lymphocyte ratio (H/L), which varied with age between 1.19 and 1.35. In conclusion, environmental enrichment practices in the pasture area with trees resulted in a modest increase in hen-house egg production. Nevertheless, enrichment practices had no significant positive or negative effects on other parameters compared to the control group.