Osmanlı Dönemi Bursa külliyeleri bahçelerinin yapısal ve bitkisel öğeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Külliyeler, içerisinde farklı bir çok birimi bulundurması ile Osmanlı devri boyunca halkın kültürel, sosyal, dini ve ticari faaliyetlerini sürdürdükleri önemli yapı topluluklarıdır. Küçük ölçekten büyük ölçeğe (ev ve saray bahçeleri gibi) bahçeler ise, Osmanlı'nın doğal şartlara uyumlu bir anlayış ile sürdürdüğü önemli mekanlar olmuşlardır. Bu araştırmada, Bursa ilinde yer alan I. Murad (Murad Hüdavendigar), Yıldırım Bayezid, Yeşil ve II. Murad (Muradiye) külliye bahçeleri çalışma materyali olarak belirlenmiştir. Bu külliyelere ait bahçelerin geçmişten günümüze değişimini belirlemek amacı ile geçmiş yıllara ait fotoğraf, restorasyon, rölöve, restitüsyon planları ve resmi yazışmalar, mevcut durumunu ortaya koymak amacı ile de yapısal ve bitkisel öğeleri içeren başlıkları altında formlar hazırlanmış, hazırlanan formlar arazi çalışmaları sırasında mevcut durumun fotoğraflanması ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, külliye bahçeleri içerisinde geçmişten günümüze en çok zarar gören ve Osmanlı dönemi bahçe anlayışından uzaklaştırılan öğeler, bitkisel öğeler ile hafif strüktürlü bahçe yapılarıdır (döşemeler, kapılar vb.). Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda külliye bahçelerinin tarihi dokuya uygun, destekleyici ve tarihi kimliğini kaybetmeden gelecek nesillere aktarılabilmesi için çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Complexes that involve very different units are the complexes of structures that enable the folk of Ottoman to cultural, social, religious and commercial activities. Gardens like gardens of houses and gardens of palaces are important places that Ottomans sustained natural conditions with coherent understanding. The material that was choosen for this study is complex of Murad I (Murad Hüdavendigar),complex of Yıldırım Bayezıd, complex of Muradıye, complex of Green from Bursa. To examine the change (from past to present) of gardens from these complexes, photographs, restoration, relief and restitution plans and government correspondences from past years are investigated and gathered. To examine the current situation of complexes, forms that involve information about structural and botanical are organized. In addition to that, through the survey current situation of complexes are photographed. Results of the study revealed that the element that gets most of the damage (from past to today) and goes away from understanding of Ottoman's gardens are element of botanical and lightweight structure like doors and tile. According to the findings of the study, suggestion of solutions are developed to convey gardens of complexes without losing historical identity and with appropriate historic fabric to next generations.