Başörtüsü giymeyi bırakan 18-40 yaş arası kadınların din eğitimi durumlarının incelenmesi: Karma yöntem araştırması

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de başörtüsü giymeyi bırakan 18-40 yaş arası kadınların bu kararlarında bireysel ve çevresel etkenlerinin yanında din eğitiminin rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Karma yöntem yaklaşımı kullanılarak yürütülen çalışmada nitel ve nicel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Nitel veri toplama aşamasında gerçekleştirilen mülakatlarla, kadınların başörtüsünü bırakma kararlarındaki bireysel hikâyeleri, din eğitimi süreçleri ve dinî algılarındaki dönüşümler ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu görüşmeler, başörtüsü giymeyi bırakmanın kişisel, toplumsal ve siyasi boyutlarının karmaşık etkileşimini ortaya koymaktadır. Nicel aşamada ise, 223 kadın katılımcıya anket uygulanmış, başörtüsü giymeyi bırakma kararlarında etkili olan faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler aile ve sosyal çevre, temsil düzeyi, özgürlük arayışı, başörtüsünün dindeki yeri, dinî inanıştaki değişiklikler, siyasi söylemlerin etkisi kategorilerinde incelenmiştir. Katılımcıların yaş, eğitim durumu, ekonomik durum gibi faktörlerle de birlikte değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, katılımcıların çoğunluğu kişisel özgürlük arayışını kararlarında etkili olarak görürken, dinî temsil ed(emey)en kişiler, başörtüsünü temsil edememe düşüncesi ve siyasi partilerin temsil biçimleri başörtüsü giymeyi bırakma kararlarında önemli rol oynamaktadır. Dinî inançlardaki değişim, aile baskısı, eğitim ve iş hayatının etkisi daha düşük düzeyde de olsa etkili olmuştur. Sosyal medya ve yakın arkadaş çevresi ise daha düşük düzeyde etkili kalmıştır.This study aims to examine the role of religious education in the decisions of women aged 18-40 in Turkey who have stopped wearing headscarves, in addition to individual and environmental factors. The study was conducted using a mixedmethods approach, employing both qualitative and quantitative data collection techniques. During the qualitative data collection phase, interviews were conducted to examine in detail the individual stories of women who stopped wearing headscarves, their religious education processes, and the transformations in their religious perceptions. These interviews reveal the complex interplay of personal, social, and political dimensions in the decision to stop wearing headscarves. In the quantitative phase, a survey was administered to 223 female participants to identify the factors influencing their decision to stop wearing the headscarf. The data obtained were analyzed under the categories of family and social environment, level of representation, search for freedom, the place of the headscarf in religion, changes in religious beliefs, and the influence of political discourse. The participants were also evaluated in terms of factors such as age, educational status, and economic status. According to the findings, while the majority of participants considered the pursuit of personal freedom to be influential in their decisions, individuals who did not feel represented by religion, the idea of not being able to represent the headscarf, and the representation styles of political parties played an important role in the decision to stop wearing the headscarf. Changes in religious beliefs, family pressure, and the influence of education and work life also had an effect, albeit to a lesser extent. Social media and close friends, on the other hand, had a lesser impact.