Anaokullarındaki grup odalarının çocukların katılımıyla tasarımı üzerine bir araştırma

Abstract

Okulöncesi eğitim dönemi, çocukların sosyal, duygusal, fiziksel ve zihinsel gelişimlerinin en hızlı ilerlediği evredir. Bu dönemde çocuklar kendi kimliklerini keşfeder ve bakış açıları gelişmeye başlar. Bu bağlamda, okulöncesi mekânlarının kalitesi, çocuğun gelişimini doğrudan etkilemektedir. Okulöncesi dönemde fiziksel çevre, çocuğun güvenli hissetmesi, yaratıcı ve öğrenmeye açık olması bakımından son derece önemlidir. Doğru amaçlarla tasarlanmış fiziksel çevre sayesinde çocuğun bilişsel ve motor gelişiminin yanı sıra, sosyal etkileşimleri de olumlu yönde desteklenmiş olmaktadır. Bu nedenle, okulöncesi eğitim mekânlarının çocukların gereksinimlerine cevap veren nitelikte tasarlanmış olması büyük önem arz etmektedir. Çocukların katılımıyla okulöncesi eğitim ortamlarının tasarımına yönelik önemli kazanımlar sağlanabildiği ve bu çalışmaların yeterli düzeyde olmayıp, yaygınlaşması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu bağlamda tezde çocukların anaokullarındaki grup odalarının tasarımına yönelik görüş ve önerilerine ulaşılması amaçlanmıştır. Araştırma için Bursa’da farklı sosyo-kültürel ve ekonomik yapıda ailelerin çocuklarının eğitim aldığı bir bağımsız anaokulu belirlenmiş ve çalışma okulöncesi eğitim genelinde en yüksek sayıda olan 5 yaş grubu çocukların katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Literatür araştırmasıyla tanımlanan tasarım parametreleri kapsamında çocukların bakış açısına ulaşılması için alan çalışmasında sözel ve görsellerle desteklenen bireysel ve grup görüşmelerine, çocukların çizimlerine yer verilmiştir. Çocukların yorumları analiz edilmiş ve grup odalarının tasarımında etkili olan boyut, form, esneklik, doğal ışık alımı, aydınlatma, renk / doku, mobilyalar, özel mekânlar, dış mekânla/diğer mekânlarla ilişki parametrelerine yönelik tanımladıkları kriterlere ulaşılmıştır. Gerçekleştirilen alan çalışması sonucunda, çocukların katılımcı olarak tasarım sürecine dahil olduğu çalışma verilerinin, yapılan literatür araştırması ile ulaşılan verileri destekleyici nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın okulöncesi eğitim mekânlarının tasarımında çocukların katılımının önemi işaret edeceği ve anaokullarında mekânsal olanakların geliştirilmesi açısından katkı sağlayabileceği öngörülmektedir.The preschool education period is the phase in which children's social, emotional, physical, and cognitive development progresses most rapidly. During this stage, children begin to discover their identities and develop their perspectives. In this context, the quality of preschool environments directly affects children's development. The physical environment in early childhood is of great importance in terms of helping children feel safe, fostering creativity, and supporting openness to learning. A physical environment designed with the right intentions not only supports cognitive and motor development but also positively contributes to social interactions. Therefore, it is of great importance that preschool educational spaces are designed in a way that responds to children's needs. It is emphasized that significant gains can be achieved by involving children in the design of preschool learning environments, that current efforts in this area are insufficient, and that such participatory practices should become more widespread. Within this framework, the aim of this thesis is to explore children's opinions and suggestions regarding the design of group rooms in kindergartens. For the research, an independent kindergarten in Bursa, attended by children from families with diverse socio-cultural and economic backgrounds, was selected. The study was conducted with five-year-old children, which represents the largest age group in the context of preschool education. To gain insight into children’s perspectives based on the design parameters identified in the literature review, the field study included individual and group interviews supported by verbal and visual materials, as well as children's drawings. Children's comments were analyzed, and their identified criteria regarding dimensions, form, flexibility, natural light, lighting, color / texture, furniture, private spaces, and the relationship with outdoor or other indoor spaces were examined. As a result of the field study, it was concluded that the data obtained from a participatory process involving children supports the findings derived from the literature review. In this regard, it is anticipated that the study will highlight the importance of children's participation in the design of preschool environments and contribute to the enhancement of spatial opportunities in kindergartens.