Yaşlılık döneminde amaç bilinci ve maneviyat ilişkisi: 60+ Tazelenme Üniversitesi öğrencileri üzerine nicel bir araştırma

Abstract

Bu tez çalışması yaşlılık döneminde amaç bilinci ve maneviyat ilişkisini incelemeyi konu edinmektedir. Tezin amacı 60+ Tazelenme Üniversitesi’ne giden 60 yaş ve üstü bireyler ile diğer 60 yaş ve üstü bireyler arasında amaç bilinci ve maneviyat ilişkisini araştırmaktır. Amaç bilinci ile maneviyatın; yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, sosyo-ekonomik düzey, ikamet durumu ve yaşlılık algısı gibi demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Yöntem: Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemi Akdeniz Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi 60+ Tazelenme Üniversitesi programlarında eğitim gören 190 birey ile uygun örneklem yöntemi ile ulaşılan diğer 60 yaş ve üzeri 107 bireyden oluşmaktadır. Veriler Demografik Bilgi Formu, Amaç Bilinci Ölçeği ve Maneviyat Ölçeği aracılığıyla yüz yüze ve çevrimiçi olarak toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 29 programında analiz edilerek betimsel ve çıkarımsal analizler yapılmış, hipotezlerin testi için fark ve ilişki testleri uygulanmıştır. Bulgular: Yaşlı bireylerde amaç bilinci ve maneviyat arasında orta düzeyde anlamlı ve pozitif bir ilişki görülmüştür (r=0,503, p0,001). Maneviyat, amaç bilinci puanlarındaki değişimin %25,3’ünü açıklamaktadır (𝑅2=0,253). Maneviyat Ölçeği ile Amaç Bilinci Ölçeğinin tüm alt boyutları arasında anlamlı pozitif ilişki tespit edilmiştir. Yüksek sosyo- ekonomik düzeye sahip yaşlı bireyler ile pozitif yaşlılık algısı taşıyanların amaç bilinci anlamlı düzeyde yüksektir. Maneviyat yaş ilerledikçe artmaktadır. 70-81 yaş grubunun maneviyatı 60-69 yaş grubundan yüksektir. İleri yaş, evli olmak, ilkokul mezunu olmak ve pozitif yaşlılık algısına sahip olmak ile yüksek maneviyat puanı ilişkili bulunmuştur. 60+ Tazelenme Üniversitesi öğrencileri ile diğer 60 yaş ve üzeri grubun maneviyat puanlarında anlamlı farklılaşma tespit edilmiştir. Maneviyatın manevi başa çıkma, aşkınlık, manevi yaşantı, anlam arayışı ve bağlantı alt boyutlarında diğer 60 yaş ve üzeri katılımcılar; tabiatla uyum alt boyutunda ise 60+ Tazelenme Üniversitesi öğrencileri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek puanlar almıştır. 60+ Tazelenme öğrencileri diğer 60 yaş ve üzeri gruba göre anlamlı düzeyde daha pozitif bir yaşlılık algısına sahiptir. Sonuç: Amaç bilinci ile maneviyat arasında bulunan anlamlı pozitif ilişkinin yaşlı bireylerde maneviyatın amaç bilincine olumlu etkisinin bir yansıması olduğu söylenebilir. Maneviyat amaç bilincindeki yükselmeye eşlik etmektedir. Uygun programlarla maneviyatın desteklenmesi yaşlı bireylerin amaç bilincine olumlu etki ederek, aktif yaşlanmayı destekleyebilir.This thesis examines the relationship between sense of purpose and spirituality in old age. The aim is to investigate the relationship between sense of purpose and spirituality among 60+ individuals who attend 60+ Refreshment University and those who do not. The study investigates whether purposefulness and spirituality differ according to demographic variables such as age, gender, educational status, marital status, socio-economic level, residence status, and perception of aging. Method: In this study corelational screening method is adopted. The sample is consisted of 190 individuals enrolled in the 60+ Refreshment University programs in Akdeniz University and Anadolu University together with 107 individuals aged 60 and over who do not attend any senior education program and who were reached through convenience sampling method. Data is collected face-to-face and by online platforms through Demographic Information Form, Sense of Purpose Scale, and Spirituality Scale. The collected data were analyzed using SPSS 29 software, and descriptive and inferential analyses were conducted. Difference and relationship tests were applied to test the hypotheses. Results: A moderate, significant, and positive relationship is observed between sense of purpose and spirituality among elderly individuals (r=0,503, p0,001). Spirituality explains 25,3% of the change in sense of purpose scores (𝑅2=0,253). There are significant positive relationships between all sub dimensions of sense of purpose and spirituality. Elderly individuals with high socio-economic status and those with a positive perception of old age have significantly higher sense of purpose. Spirituality increases with age. Spirituality of elderly aged 70-81 is higher than aged 60-69. High spirituality scores were found to be associated with old age, being married, primary school graduation and positive perception of old age. Significant difference was found in the spirituality scores of 60+ Refreshment University students and other group. Other participants aged over 60 scored significantly higher in the sub dimensions of spirituality such as spiritual coping, transcendence, spiritual experience, search for meaning, and connection. While 60+ Refreshment University students scored significantly higher in the sub-dimension of harmony with nature. 60+ Refreshment students have a significantly more positive perception of old age than the other participants aged over 60. Conclusion: The significant positive relationship between sense of purpose and spirituality can be a reflection of the positive effect of spirituality on sense of purpose in elderly individuals. Increase in spirituality is accompanied by the increase in sense of purpose. Supporting spirituality with appropriate programs can positively affect sense of purpose of elderly individuals and contribute to active aging