Sosyal harcamaların gelir dağılımı üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Toplumlardaki eşitlik arayışı ideali yansıtsa da mutlak eşitliğe ulaşmak geçmişte olmadığı gibi gelecekte de olması mümkün görünmemektedir. Sanayi Devrimi’nden bu yana zengin ve fakir arasındaki makas gün geçtikçe daha fazla açılmıştır. Geçmişte gelir eşitsizlikleri az gelişmiş ülkelerin problemi olarak görülürken günümüzde ayrım gözetmeksizin tüm ülkeleri tehdit eden bir sorun haline dönüşmüştür. Gelir eşitsizliklerinin giderilmesinde ve gelir dağılımında adaletin sağlanmasında en sık kullanılan ve en etkili araçlar kamu harcamalarıdır. Sosyal niteliği ağır basan, devlet müdahalesine ihtiyaç duyan, yoğun şekilde dışsallık yayan bu kamu harcamaları sosyal harcamalar olarak nitelendirilmekte ve eğitim, sağlık ve sosyal koruma harcamaları olarak isimlendirilmektedir. Bu çalışmada sosyal harcamaların gelir dağılımı üzerindeki etkileri panel veri analizi kullanılarak Türkiye dahil 29 Avrupa ülkesi için araştırılmıştır. Analizde dört adet model kullanılmıştır. Bu modellerdeki ortak sonuçlar bu ülke grubunda gelir dağılımını en çok etkileyen değişkenlerin sosyal koruma harcamaları, kişi başı gelir ve en yoksul %20’nin payı olduğu saptanmıştır.

Although the search for equality in societies reflects the ideal achieve absolute equality it does not seem to be possible in the future as it wasn’t in the past. Since the Industrial Revolution, the gap between the rich and the poor has been growing more and more. In the past, income inequalities have been regarded as the problem of undeveloped countries, but today it has become a problem that threatens all countries without discrimination. Public expenditure is the most commonly used and most effective instruments of eliminating income inequalities and ensuring justice in income distribution. These public expenditures, which outweigh the social qualifications, require state intervention, and intensively spread externalities, are defined as social expenditures and are called as education, health and social protection expenditures. In this study, the effects of social expenditures on income distribution were examined for Turkey and 28 European countries using panel data analysis. Four models were used in the analysis. The common results in these models are that social protection expenditures, per capita income and share of the poorest 20% the most influential variables in income distribution in this country group.