Örgütlerde kalıp yargıların engelli çalışanlara yönelik kapsayıcı davranışlara etkisi: Hava taşımacılığı sektöründe bir araştırma

Abstract

Yazın taraması da göstermektedir ki bugüne kadar çalışma yaşamında engelli bireylere yönelik gerçekleştirilen araştırmaların çok azında örgütteki engelli çalışanlara yönelik yargılara, tutumlara ve kapsayıcılık esaslı meslektaş (yönetici ve çalışma arkadaşları) davranışlarına odaklanılmaktadır. Oysaki tüm bunların engelli çalışanların çalışma ekiplerine entegrasyonu veya örgüt içerisindeki varlığı-devamlılığı üzerinde büyük ölçüde etkili olduğu savunulmaktadır. Engelli çalışanların gerçek potansiyellerini ortaya koyabilmesi de uygun koşulların yaratılması durumuyla doğrudan ilişkilidir. Bu araştırmada, hava taşımacılığı sektöründeki hizmet sağlayıcı örgütlerde engelli bireylerin çalışma ekiplerine daha fazla ölçüde entegrasyonların sağlamak ve örgütlerde bunu gerçekleştirmeye yardımcı kapsayıcı davranışları geliştirmeye çalışmak amaçlanmaktadır. Dahası, örgütlerde kapsayıcı davranışların sergilenmesi-geliştirilmesi üzerinde etkili ya da belirleyici olan faktörler tespit edilerek engelli çalışanların daha fazla ölçüde çalışma ekiplerine dahil olmalarının sağlanması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, araştırma İstanbul bölgesinde hava taşımacılığı sektöründe faaliyet gösteren örgütlerde çalışan n=316 katılımcının desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler ise, AMOS yapısal eşitlik modelleme ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Bununla birlikte, araştırma bulguları kalıp yargıların kapsayıcı davranışlar üzerinde etkili olduğunu ve bu etkide tutumun aracı bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, araştırma sonucu elde edilen bulgular engelli çalışanlara yönelik olumlu bilişsel ve davranışsal tutumlara sahip meslektaşların kapsayıcı davranışlar sergileme eğiliminin, olumlu duygusal tutumlara sahip olanlara nazaran daha yüksek düzeyde olduğunu ve temelde meslektaşların yargılarının aynı zamanda onların tutumlarını da şekillendirdiğini göstermektedir.

The literature review also shows that very few of the studies conducted on people with disabilities in working life have focused on judgments, attitudes and inclusivity-based colleague (manager and co-workers) behaviors towards disabled employees in the organization. However, it is argued that all these have a great impact on the integration of disabled employees into work teams or their presence-continuity in the organization. In addition, the ability of disabled employees to reveal their true potential is directly related to the creation of suitable conditions. In this research, it is aimed to ensure greater integration of disabled people into work teams in service provider organizations in the aviation sector and to try to develop inclusive behaviors that help to achieve this in organizations. Moreover, it is aimed to identify the factors that are effective or determining factors on the display-development of inclusive behaviors in organizations, and to ensure that employees with disabilities are included in the work teams to a greater extent. In this context, the research was carried out with the support of n=316 participants working in organizations operating in the air transport sector in the Istanbul region. The obtained findings were analyzed and interpreted with AMOS structural equation modeling. However, research findings reveal that stereotypes are effective on inclusive behaviors and attitude plays a mediating role in this effect. In addition, the findings obtained as a result of the research show that the tendency of colleagues with positive cognitive and behavioral attitudes towards disabled employees to exhibit inclusive behaviors is at a higher level than those with positive emotional attitudes, and basically, the judgments of colleagues also shape their attitudes.