Yaşar Kemal'in eserlerinde birleşik eylemler ve bunların İngilizce çevirilerindeki karşılıkları üzerine bir çalışma

Abstract

Karşılaştırma, dilbilgisi ve edebiyatla ilgili yapılan çalışmalarda en fazla tercih edilen yollardan biridir. Söz konusu çalışmada edebiyatımızın önde gelen yazarlarından Yaşar Kemal’in eserleri inceleme alanı olarak seçilmiştir. Bu yazarımızın romanları üslûp veya anlatım yönleri yerine dilbilgisel bir açıyla ele alınmıştır. Bu eserlerde özellikle birleşik eylemler üzerinde durularak, ne tür yapıların kullanıldığı saptanmıştır. Bu aşamada toplam yedi farklı birleşik eylem grubu oluşturulmuştur. Bunlar şöyle sıralanabilir: “Ad + Yardımcı Eylem”, “Ad + Eylem”, “Tasvir Eylemi”, “Yarı Tasvirî Eylem”, “Çekimli Eylem + Olmak”, “Çekimli Eylem + Çekimli Eylem”, “Çekimli Eylem + Sözcük / Ek+ Çekimli Eylem”. Bu çalışma ayrıca çeviri incelemesi niteliğine sahiptir. Bunun nedeni olarak yazarın özellikle İngilizceye çevrilmiş eserleri tercih edilerek bir İngilizce- Türkçe karşılaştırma çalışması yapmak hedeflenmiştir. “İnce Memed 1, İnce Memed 2, Ortadirek, Ölmez Otu, Yer Demir Gök Bakır, Binboğalar Efsanesi, Deniz Küstü, Sarı Sıcak” adlı romanların İngilizce çevirileri incelenerek bu eserlerde birleşik eylemlere verilmiş karşılıklar bulunarak bir gruplandırma çalışması yapılmıştır. Bu tarama çalışması sonucunda toplam 11335 birleşik eylem saptanarak bunların edef dilde nasıl karşılandığına bakılmıştır. Sonuç olarak genelde birleşik eylemlere verilen karşılığın %54,6 olduğu ve çevirmenin üslûbundan yada kullandığı çeviri tekniğinden kaynaklandığını düşündüğümüz %45,6 oranında ifadenin de karşılanmadığı görülmüştür. Söz konusu incelemenin analiz bölümünde her bir birleşik eylem grubu için örnekler eserlerden alınmış ve İngilizce karşılıklarıyla sunularak açık bir karşılaştırma yapılmıştır. Karşılığı bulunmayan ifadeler içinse bir yıldızlama sistemi geliştirilmiş ve bu yapıların karşılanmama özelliklerine göre farklı yıldızlar kullanılmıştır. Sonuç bölümünde ifadelerin sayısal değerleri irdelenerek karşılıkları istatistiksel açıdan yorumlanmıştır. Ek bölümünde, bu incelemenin bir karşılaştırma çalışması olması itibariyle hem Türkçe hem de İngilizce sınıflandırılmış eylem listeleri verilerek inceleme daha somut hale getirilmiştir.

A comparative study is the most common way in use for the research made in grammar and literature. In the present study, the works of Yashar Kemal, the pre-eminent author of Turkish literature, have been chosen. This investigation is not a type of study which focuses on style or narration of the author but an analysis dealing with grammatical aspect. Therefore this study tries to find out what kind of compound verb patterns are used in works in question. As a result the study has revealed that seven different verb patterns are employed which are “ “Noun + Helping Verb”, “Noun + Verb”, “Descriptive Verbs”, “ Semi-descriptive Verbs”, “ Finite Verb+ The Verb “ol”, “Finite Verb + Finite Verb”, “Finite Verb + Word/ Affix + Finite Verb”. Since only the translated works of Yashar Kemal into English are particularly preferred, this investigation, which aims to realize a Turkish - English language comparative study, has also an attribution in translation study. The translated versions of eight works are investigated in order to find out the translational equivalences employed for the compound verb patterns of Turkish. As a result of scanning process of patterns, 11335 tokens were gathered and the ways in which they are translated into English were examined thoroughly. As a result, about 54,6 % of the Turkish verb patterns were identified to be used in English, but on the other hand 45,6% of tokens were found to be not translated properly. In the data analysis section, a comparative study has been applied by presenting the sample sentences in both Turkish and English including the verb pattern of each group in question. In order to indicate the patterns not translated into target language, a simple asterisk method is employed and more than one type of asterisks are made use of for different untranslated forms. In the results section, the quantitative aspect of verb patterns and their translational equivalences were reviewed statistically. In Appendix, as this study reveals a comparative aspect as distinquishing feature, and two seperate verb lists both in Turkish and English are attached as well.