Türk edebiyatında Gülşenî gelenek: Şairler, eserler, kavramlar

Abstract

Gülşenîlik, Halvetîliğin Rûşeniyye kolundan türeyen ve temelleri İbrahim Gülşenî tarafından Mısır / Kahire Bâbüzüveyle’deki tekkede atılan bir tarikattır. Gülşenîlik, Osmanlı şairlerinin en çok itibar ve intisap ettiği tarikat olmasıyla tasavvuf şiiri açısından önemli bir yere sahiptir. Gülşenî şairlerin meydana getirdikleri eserleri dinî edebiyat bakış açısıyla ele alarak bu tarikatın edebî birikimini bir bütün olarak değerlendirmenin amaçlandığı tezimizde Gülşeniyye tarikatı hakkında genel ve öz bir malumat verilmiş, Gülşenîliğin etkili olduğu 16. - 20. yüzyıllar arasında manzum eser veren şairler ve bu şairlerin Türk edebiyatına kazandırdığı edebî birikim ortaya konmuştur. Gülşenî şairlerce yazılmış manzum eserler dil, üslûp, vezin, nazım şekilleri, nazım türleri gibi edebî yönlerden ve eserlerdeki dinî-tasavvufî kavramlar üzerinden incelenmiştir.

Gulshanî sect is a sect that derives from the Rûshaniyye branch of the Halvetî order and whose foundations were laid by İbrahim Gulshanî in the lodge in Bâbuzuveyle, Egypt / Cairo. Gulshanism has an important place in terms of sufi poetry as it is the most respected and affiliated sect of Ottoman poets. A general and concise information is given about the Gulshanî order in this thesis, which aims to evaluate the literary accumulation of this order as a whole by considering the works of Gulshanî poets from the perspective of "religious literature". In addition, the poets who wrote works in verse between the 16th and 20th centuries when Gulshanism was influential and the literary accumulation that these poets brought to Turkish literature were revealed. The poetic works written by Gulshanî poets were examined in terms of literary aspects such as; “language, style, meter, verse forms, verse types, and religious-mystical concepts in the works”.