Ağaç bileşenlerinin atmosferik polihalkalı aromatik hidrokarbonların (PAH'ların) modellenmesinde kullanılması

Abstract

Bu çalışmada, zeytin ağacı bileşenleri (bir yaşındaki dal, iki yaşındaki dal ve yapraklar) ve dış ortam havasındaki atmosferik polihalkalkalı aromatik hidrokarbonların (PAH’lar) konsantrasyonları belirlenmiştir. Ortam havası, zeytin yaprağı, bir yaşındaki dal ve iki yaşındaki dal için toplam PAH 14 türünde (Σ14PAH) konsantrasyon ortalamaları sırasıyla 24,5±4,05 ng/m3, 468,28±374,92, 558,16±261,84 ve 321,02±203,48 ng/g KA olarak ölçülmüştür. Atmosferik PAH konsantrasyonlarını tahmin etmek ve PAH’ların geçiş yönünü belirlemek için on bir farklı model kullanılmıştır. Bu modellerde dal-hava (KBA) ve yaprak-hava (KLA) dağılım katsayıları gözönüne alınmıştır. Dallarda ölçülen PAH değerleri Zhao vd. (2008) modelinde kullanılmıştır. Ölçülen ve modellenen PAH türleri arasındaki ilişki bir ve iki yaşındaki dallar için sırasıyla R2=0,73 ve R2=0,70 olarak elde edilmiştir. Yapraklarda ölçülen PAH konsantrasyonları ile on farklı model kullanılarak, havadaki PAH konsantrasyonu tahmin edilmiştir. Modellerin sonuçları log KOA değerlerine karşı grafikte gösterilmiştir. Trapp ve Matthies (1995) ile Steayaert vd. (2009) türettiği modellerin değerleri, ölçülen değerlere daha yakın sonuçlar vermiştir. Modellenen/ölçülen konsantrasyon oranı 1,0'e yakın olduğunda denge durumu beklenirken, soğuk aylarda havadan ağaç bileşenlerine birikme ve sıcak aylarda ise ağaçtan havaya buharlaşma olduğu gözlenmiştir. Ortam sıcaklığının yanında, ağaç bileşenlerinin lipid oranları modellerde etkili faktörler arasında tespit edilmiştir.

In this study, the concentrations of atmospheric polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in olive tree components (one-year-old branch, two-year-old branch and leaves) and in ambient air were determined. The mean concentrations of total of 14 PAH compounds (Σ14PAH) for ambient air, olive leaf, one-year-old branch and two-year-old branch were 24.5±4.05 ng/m3, 468.28±374.92, 558.16±261.84, and 321.02±203.48 ng/g DM, respectively. Eleven different models were used to predict atmospheric PAH concentrations and determine the direction of PAHs movement. In these models, branch-air (CBA) and leafair (CLA) distribution coefficients are taken into account. Zhao et al. (2008) model was applied for the values measured in branches. The relationship between the measured and modeled PAH compounds was obtained as R2=0.73 and R2=0.70 for one- and two-yearold branches, respectively. PAH concentrations in the air were estimated using ten different models with PAH concentrations measured in leaves. The results of the models are plotted against log KOA values. Trapp and Matthies (1995) and Steayaert et al. (2009) models gave results closer to the measured values. Equilibrium is expected when the modeled/measured concentration ratio is close to 1.0, while deposition from air to tree components in cold months and evaporation from tree to air in hot months is observed. In addition to the ambient temperature, the lipid ratios of the wood components were determined among the effective factors in the models.