Basel kriterlerinin gelişimi ve Türk bankacılık sistemine etkileri

Abstract

Bilindiği üzere, finansal piyasalarda yaşanan krizler başta bankalar olmak üzere birçok sektörü olumsuz etkilemiştir. Krizlerin yayılma etkilerini azaltmak, finansal istikrarı sağlamak, banka bilançolarında denge sağlamak gibi nedenlerle etkin gözetim ve denetim mekanizmalarına ihtiyaç artmıştır. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda, 1974 yılında Basel Komitesi kurulmuştur. Basel Komitesi, finansal istikrarı sağlamak ve bankacılık sektöründe güçlü temeller oluşturmak adına birçok regülasyon gerçekleştirmiş ve Basel Uzlaşılarını yayınlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Türk bankacılığının tarihini, risk kavramını, Basel kriterlerinin doğuşu ve amaçlarını, Türk bankacılık sisteminin Basel I, Basel II, Basel III ve Basel IV uzlaşıları ile uyumunu ele almaktır. Çalışmada ayrıca, Türk bankacılık sektöründe 2007Ç1-2021Ç4 dönemine ilişkin üçer aylık veriler kullanılarak panel veri regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Türk bankacılık sektör genelinin 2007-2021 tarihleri arasındaki sermaye yeterliliği rasyosu, öz kaynaklar, aktif karlılık ve mevduat değişkenleri arasındaki ilişkinin analizi yapılmıştır.

As it is known, crises in financial markets have negatively affected many sectors, especially banks. The need for effective surveillance and audit mechanisms has increased for reasons such as reducing the spreading effects of crises, ensuring financial stability, and balancing bank balance sheets. In line with these needs, the Basel Committee was established in 1974. The Basel Committee has made many regulations and published the Basel Consensus in order to ensure financial stability and create strong foundations in the banking sector. The aim of this study is to discuss the history of Turkish Banking, the concept of risk, the emergence and purposes of the Basel Criteria, and the compliance of the Turkish Banking System with Basel I, Basel II, Basel III and Basel IV accords. In the study, panel data regression analysis was also carried out using quarterly data for the 2007Q1- 2021Q4 period in the Turkish banking sector. The relationship between the capital adequacy ratio, equity capital, asset profitability and deposit variables of the Turkish Banking Sector in general between 2007 and 2021 was analyzed.