Organik fosforlu insektisit zehirlenmelerinde klinik, kolinesteraz enzim aktivitesi, tedavi ve beyin SPECT çalişmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Morbilite ve mortalite nedenleri arasında önemli yeri olan tarım ilacı zehirlenmeleri; akut sistemik etkilere yol açan ve yoğun bakım tedavisi gerektiren hastalık grubudur. OF insektisitlerin serebral etkileri günümüze kadar çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Bu çalışmamızda Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Reanimasyon ünitesine organik fosforlu insetkisit zehirlenmesi tanısıyla yatan 16 olgu incelendi. Hastalar, klinik semptom, kolinesteraz enzim aktiviteleri ve verilen tedavilerine göre 3 ayrı gruba ayrıldı: 1) Latent (gizli) zehirlenme (A grubu) ( olgu) 2) Hafif ve orta derece zehirlenme (B grubu) (5 olgu) 3) Ağır zehirlenme (5 olgu) Tüm hastalara, serebral etkilenmeyi araştırmak amacıyla kliniğe yattığının ilk haftası içinde, taburcu olmadan önce, taburcu olduktan 3 ay sonra Tc99m işaretli HMPAO ile beyin SPECT çalışmaları yapıldı. A grubu hastalarına OF zehirlenmelerinin muskarinik, nikotinik ve santral bulguları yokken, B grubu hastalarında sadece muskarinik ve nikotinik, C grubu hastalarında muskarinik, nikotinik ve santral bulguların tümü mevcuttu. Kolinesteraz enzim düzeyi, A ve B grubunda nırmal sınırda seyrederken, C grubunda enzim aktivitelerinde %82.52’a varan intibisyon bulundu. A grubunda sadece 1 olgu antagonist oksim tedavisi; B grubunda 2 olguda, C grubunda tüm olgularda atropin, antagonist oksim ve mekanik ventilasyon tedavisi yapıldı. C grubu olgularında 1’i tedavinin 17. Gününde eksitus oldu, 15 olgu şifa ile taburcu oldu. Yapılan ilk beyin SPECT çalışmalarında, A grubu hastalarından 1 olguda 2, 3 olguda 1’er kortikal defekt alanı saptandı. 2 olgu normaldi. B gurubu hastalarından 1 olguda 3, 1 olguda 2, 3 olguda 1’er kortikal defekt alanı; C Grubu hastalarında 4 olguda 2’şer, 1 olguda 3 kortikal defekt alanı saptandı. Taburcu olmadan, klinik olarak şifa bulan hastalarda yapılan 2. Beyin SPECT çalışmalarında A grubunda 1 defekt alanına sahip olgunun tamamen normale döndüğü, 2 defekt alanına sahip olgunun defekt sayısınınn 1’e düştüğü, B grubunda 1 defekt alanına sahip 3 olguda 2’sinin; 2 defekt alanına sahip olguların normale döndüğü; 1 defekt alanına sahip tek olgu ile 3 defekt alanına sahip olguda hipoperfüzyon izlendi. C grubunda eksitus olan 1 hasta hariç 4 olguda bulguların devam ettiği ancak küçüldüğü dikkat çekti. Taburcu olan ve beyin SPECT’lerinde patoloji devam eden 7 olgudan 2’si çağrıya cevap vermedi. Yapılan 3. Beyin SPECT çalışmalarında A grubunun tek olgunun bulgularının kaybolduğu, B ve C grubundaki defekt alanlarının devam ettiği, ancak çok küçüldüğü kaydedildi. Sonuç olarak OF’lu tarım ilacı zehirlenmelerinde; klinik, kolinesteraz enzim aktivitesi ve tedavi ile beyin SPECT çalışmalarının paralellik gösterdiği; bunun klinik ve tedavide yararlı olacağı kanısına varıldı.