Niyet - davranış ilişkisi

Abstract

Düşünce tarihinde, insan davranışlarına temel olan motifler veya davranışlara teşebbüste (niyette) belirlenen gayeler çok farklıdır. Bunda her düşünürün genel felsefesinin rolü büyüktür. Davranışlar da, belirlenen bu gayeye uygunluklarına göre 'iyi' veya 'kötü' nitelik kazanırlar. Tezimizin giriş bölümünde, önce Batı Felsefesinde insan davranışları için belirlenen gayeleri ve bu davranışların nitelikleri hakkındaki düşünceleri özetlemeye çalıştık. Değerlendirmelerin farklılığı ihtisarı ancak bu kadar mümkün kıldı. Sonra, İslâm düşüncesinde "davranışların iyi veya kötü niteliği" üzerinde genel bir mülâhaza vermeye çalıştık. "Davranışlarımız iyi mi, kötü mü?" Buna cevap mahiyetini taşıyan ölçüler üzerinde durduk. Tezimizin asıl konusu; "NİYET - DAVRANIŞ İLİŞKİSİ". Genel olarak İslâm Ahlâkında davranışların temeli (niyet) üzerinde kısa bir inceleme. Bunda kalkış noktamız, "NİYET HADİSİ" oldu. Davranışlarımıza direkt etkisinden dolayı, onlara temel olan niyeti çeşitli yönleriyle tanımaya çalıştık. Sahamıza girmemesine rağmen, kısaca "hukukta niyet"e de temas ettik. "İyi ve kötü niyet"ten sonra, son olarak; "niyette en yüksek gaye" başlığı altında incelediğimiz "İHLAS", İslâm Ahlâkında kulun amelleri ile ulaşmak istediği son hedef olduğundan, buradaki düşüncelerimiz, "niyetteki temel motif" şeklinde, giriş bölümündeki "İslâm düşüncesi" ile ilgili kısmın devamın olarak da kabul edilebilir.