Kaçışçılık (escapism) kavramının sanat ve felsefe ilişkisi içinde incelenmesi

Abstract

Bu tez, sanat ve felsefe bağlamında kaçışçılık olgusunun işlevi ile etkilerini çok yönlü biçimde ele almakta; özellikle sanatın hakikatle ilişkisini nasıl dönüştürdüğünü ve bu dönüşümün sonuçlarını incelemektedir. 21. yüzyılda sanat, bir yandan toplumsal gerçeklikle hesaplaşmanın aracı olarak görülürken, diğer yandan milyonlarca insan için bir ‘kaçış’ aracına dönüşmüştür. Kaçışçılığın, “Sanat yoluyla yalnızca estetik haz alma ve gündelik kaygılardan uzaklaşma biçimi mi?” yoksa “Kaçışçılığın sanatın eleştirel işlevini gölgeleyen bir eğilim mi?” olduğu temel tartışma eksenidir. Tezde sanatın toplumsal eleştiri gücü ve bireyin sanatla ilişkisi ile sanat-hakikat ilişkisine dair tartışmalar çerçeveyi oluşturmaktadır. Yöntem olarak kavramsal-felsefi çözümleme, tarihsel bağlam ve disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmiş; sinema, video oyunları gibi modern medya formlarında gözlenen kaçış pratikleri örneklerle yorumlanmıştır. Bu dönüşüm yalnızca sanatın işlevi değil, sanatçı ve izleyici arasındaki sorumluluk ilişkisi bakımından da önemli sonuçlar doğurmaktadır. Tez kaçışçılığın güncel sanattaki etkisini eleştirel biçimde değerlendirerek, sanatın hakikatle ilişkisini yeniden düşünmeye çağırmaktadır.

This thesis examines the phenomenon of escapism in the context of art and philosophy, analyzing its functions and effects from multiple perspectives. It particularly explores how art transforms its relationship with truth and the consequences of this transformation. In the 21st century, art is perceived on the one hand as a tool for confronting social reality, and on the other hand as a means of ‘escape’ for millions of people. The central axis of the discussion is whether escapism through art is merely a form of aesthetic pleasure and withdrawal from everyday concerns, or a tendency that overshadows the critical function of art. The study is framed by debates on art’s power of social critique, the individual's relationship with art, and the art-truth relationship. A conceptual-philosophical analysis, historical contextualization, and an interdisciplinary approach are employed as methodological tools; examples of escapist practices in modern media forms such as cinema and video games are interpreted accordingly. This transformation yields implications not only for the function of art but also for the responsibility relationship between the artist and the audience. By evaluating the escapism on contemporary art, the study calls for a reconsideration of the relationship between art and truth.