Yatan hastalar için psikiyatrik bakımda kalite ölçeği (PBKÖ-YH)’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu araştırma, Yatan Hastalar İçin Psikiyatrik Bakımda Kalite Ölçeği (PBKÖ-YH)’nin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğini test edilmesi amacıyla yapılmış metodolojik bir araştırmadır. Araştırma, 12 Ekim 2023-13 Mayıs 2024 tarihleri arasında, Bursa Uludağ Üniversitesi Hastanesi ve Bursa Şehir Hastanesi psikiyatri kliniklerinde bakım alan hastalar ile yüz yüze görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri “Sosyo-demografik Veri Toplama Formu” ve “Yatan Hastalar İçin Psikiyatrik Bakımda Kalite Ölçeği (PBKÖ-YH)” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 26 paket programı kullanılmış ve tanımlayıcı istatistikler uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği DFA ve AFA ile gerçekleştirilmiştir. Güvenirlik için Cronbach Alfa değeri hesaplanmıştır. Buna ek olarak, İki Yarı Test Tutarlılığı değerlendirilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler için sayı, ortalama ve yüzdelikler kullanılmıştır. Ölçek hemşirelik alanından uzmanlara sunulmuş ve 0,88 KGİ değeri ile kapsam geçerliği sağlanmıştır. Ölçme aracının dört boyutlu hali ile toplam açıklama varyansı %53,5 (p<0,001) olarak hesaplanmıştır. DFA modeli uygulamasında, PBKÖ-YH’nin altı alt boyutlu yapısı, literatürde kabul edilebilir asgari uyum değerlerinin altında kalmıştır. Bu ölçeğin, Türk kültürü için 6 alt boyutlu yapısının teorik olarak geçerli olmadığını ve modelin verilerle yeterince iyi uyum sağlamadığını göstermektedir. Modelin veriler ile iyi uyum sağlaması amacıyla ek analizler yapılmıştır ve bazı maddeler çıkarılmıştır. Böylece, “Yatan Hastalar İçin Psikiyatrik Bakımda Kalite Ölçeği (PBKÖ-YH)’nin orijinalinde yer alan 6 alt boyutlu ve 30 maddelik yapısı, Türk kültüründe 4 alt boyut ve 22 madde olarak doğrulanmıştır. Ölçekten alınabilecek puanlar 22-88 aralığında olup, puan artışı klinikte yatarak bakım alan hastaların perspektifinden psikiyatrik bakım kalitesini yüksek değerlendirildiği anlamına gelmektedir. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri 0,86 olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre ölçeğin alt boyutlarında ve toplamında iki yarılar arasında yüksek düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Katılımcıların, Yatan Hastalar İçin Psikiyatrik Bakımda Kalite ölçme aracına yönelik tutumları ile alt boyutlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler saptanmıştır.This study is a methodological research aimed at adapting the Quality in Psychiatric Care-Inpatients (QPC-IP) instrument into Turkish, and assessing its validity and reliability. The study, conducted between October 12, 2023, and May 13, 2024, involved face-to-face interviews with patients receiving care in the psychiatric clinics of Bursa Uludağ University Hospital and Bursa City Hospital. Data for the study were collected using the “Socio-Demographic Data Collection Form” and the “Quality in Psychiatric Care-Inpatients (QPC-IP) instrument”. Data were evaluated using the SPSS 26 software package, with descriptive statistics applied. Construct validity of the instrument was analyzed using DFA and AFA. Reliability was assessed by calculating Cronbach's alpha and evaluating Two-Half Test Consistency. Descriptive statistics included counts, means, and percentages. The instrument was evaluated by experts in the field of nursing, achieving content validity with a Content Validity Index (CVI) of 0.88. The four-dimensional version of the instrument explained 53.5% of the total variance (p<0.001). In the DFA, the six-subdimension structure of the QPC-IP did not meet the minimum acceptable fit values as specified in the literature. This suggests that the six-subdimension structure of the scale for Turkish culture is not theoretically valid and the model does not fit the data adequately. To improve the model fit, additional analyses were conducted and some items were removed. Consequently, the original 6-subdimension, 30-item structure of the “Quality in Psychiatric Care-Inpatients (QPC-IP) instrument” was validated as a 4-subdimension, 22-item structure within Turkish culture. The instrumentscores range from 22 to 88, with higher scores indicating a more positive evaluation of psychiatric care from the perspective of patients receiving inpatient care. The Cronbach's alpha for the instrument was determined to be 0.86. The findings revealed a high, positive, and significant correlation between the two halves of the sub-dimensions and the total instrument. Additionally, statistically significant and positive relationships were found between participants' attitudes toward the Quality in Psychiatric Care-Inpatients (QPC-IP)instrument and its sub-dimensions.