Acil durum ve afet sonrası konutlarda modüler konut tasarımının potansiyeli

Abstract

Doğal afetlerin ardından, etkilenen toplulukların yaşamlarına yavaş yavaş geri dönebilmelerine yardımcı olacak, esnek ve insani yaşam koşullarına uygun geçici konutlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tez, işlevsellik, esneklik ve kullanıcı odaklı tasarım ilkelerini inceleyerek, modüler konutların afet sonrası geçici barınma ihtiyacına yönelik çeşitli ihtiyaçlara nasıl ideal bir çözüm sunabileceğini araştırmaktadır. Afet sonrası kullanılan geçici konutlar, afetin hemen ardından kullanılan acil durum yapıları ile kalıcı konutlar arasındaki boşluğu doldurmaktadır. Farklı coğrafi ve kültürel bağlamlardan seçilen beş örnek uygulama, modüler tasarımların afet sonrası geçici konut çözümleri olarak kullanımındaki avantajları ve dezavantajları değerlendirmek amacıyla irdelenmektedir. İncelenen örneklerin seçimi, afet sonrası konut ihtiyaçlarına verdikleri yanıtlar, modüler inşaat tekniklerini kullanmaları, farklı coğrafi ve kültürel bağlamları temsil etmeleri ve karşılaştırmalı analiz yapmaya imkân tanıyacak yeterli dokümantasyona sahip olmaları esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Bu tez, modüler sistemlerin mekânsal planlama, malzeme kullanımı, inşaat hızı, maliyet etkinliği ve yerel koşullara uyum sağlama yetenekleri açısından ne kadar etkili olduklarını eleştirel bir bakışla karşılaştırmaktadır. Çalışmada karşılaştırmalı örnek analizi yöntemi kullanılarak her bir örnek; yerleşim ve planlama, malzeme ve inşaat teknikleri, uygulama sürecinde yaşanan başarılar ve kısıtlamalar olmak üzere üç temel kriter çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bulgular, modüler konutların ölçeklenebilirlik, taşınabilirlik ve kolay montaj gibi açılardan önemli avantajlar sunduğunu, ancak kültürel uyum, uzun vadeli kullanılabilirlik ve yerel altyapıyla entegrasyon gibi temel zorluklar da barındırdığını ortaya koymaktadır. Sonuç olarak tez, modüler mimarinin önceden planlanıp tasarlanması, bölgesel ve sosyo-ekonomik koşullara uyarlanması durumunda, afet sonrası iyileşme çabalarını önemli ölçüde güçlendirebilecek bir potansiyele sahip olduğunu savunmaktadır.

In the aftermath of natural disasters, temporary housing that is flexible and dignified is needed to help the affected communities slowly regain their lives. The thesis explores the principles of functionality, flexibility, and user-led design to examine how modular housing can be an ideal solution for the diverse needs of temporary housing in the aftermath of a post-disaster scenario. Temporary houses that are used after a disaster bridge the gap between the emergency structures that are used immediately after a disaster and permanent housing. Five case studies from diverse geographical and cultural contexts were selected to assess the advantages and disadvantages of using modular designs as temporary post-disaster housing solutions. Their selection was premised on their responsiveness to post-disaster housing needs, the use of modular construction techniques, their presentation of diverse geographical and cultural contexts, and sufficient documentation to enable comparative analysis. This thesis compares critically how effective modular systems are in relation to spatial planning, material use, speed of construction, cost-effectiveness, and how adaptable they are to integrate local conditions. The study utilizes a comparative case study methodology, evaluating each example across three key dimensions: layout and planning, materials and construction techniques, and the successes and limitations experienced during implementation. The findings suggest that modular housing offers significant advantages in terms of scalability, transportability, and ease of assembly, while also revealing essential challenges such as cultural adaptability, long-term usability, and integration with local infrastructure. Ultimately, the thesis argues that modular architecture, when planned and designed in advance in addition to being thoughtfully adapted to regional and socio-economic conditions, holds considerable promise for enhancing post-disaster recovery efforts.