Şaman ayinleri ile meddah gösterileri ortaklığı bağlamında yeni bir tiyatro yaklaşımı ve bir örnek oyun yazımı

Abstract

İçinde yaşadığımız dünyayı anlamlandırmak ve bu çağda sanat yapıtlarını sınıflandırmak, hiç olmadığı kadar zorlaşmış durumdadır. Bu çağda, tiyatronun ne olduğu ve ne olacağı ile ilgili soru ve sorunlar ortaya koyulurken, sunulan çözümler genelde bireysel ve teknoloji odaklıdır. Oysa, insan kadar eski olan tiyatro sanatının temelini, ritüel, din, büyü gibi insanın en ilkel ihtiyaçları oluşturmaktadır. Postmodern çağda kendi özünden uzaklaşan insanoğlunun yapması gereken belki de, sanata ilk etapta neden ihtiyaç duyduğunu hatırlamaktır. Bugüne kadar Antik Yunan ve Batı üzerinden öğretilen ve öğrenilen tiyatro tarihine karşılık, kültürel ve milli köklerimize bakarak yeni bir yaklaşım oluşturmaya çalışmak bu çalışmanın ana amacıdır. İnsanoğlunun çok tanrılı döneminde, her coğrafyada kendi inanç ve kültürüne ait sanatsal oluşumlar hayata getirdiği bilinmektedir. Bu çalışma ile de, Türklerin çok tanrılı inancı olan Şamanizm ve onun kendisinden sonraki dönemlere olan yansımaları Meddah gösterileri üzerinden incelenerek, aralarındaki temel ortaklıklardan yeni bir bakış açısı ve tiyatro pratiği oluşturup oluşturulamayacağı araştırılacaktır.

It has become harder than ever to make sense of the world we live in and define the art pieces of this era. The problems of theatre, such as “what it is and what it should be” has been discussed and pointed out but the solutions that are proposed are mostly personal and focused on newest technology. Whenas, the art of theatre is as old as humanity and in its roots are the primitive needs of humans such as ritual, religion, and sorcery. Contingently, people in this postmodern times, who has forgotten their essence, should remember the main reason humanity needed and invented art. Despite the fact that the history of theatre has been examined and thought through Ancient Greece, it is this study’s main purpose to find new ways of theatre and storytelling by examining cultural and national roots of ours. In the polytheistic times of humanity, artistic forms have been developed in every continent within the context of their culture and belief systems. And with this study, the polytheistic belief system of Turks, Shamanic Rituals and its reflections on art will be determined by Meddah Plays and, it will be investigated if a new theatre approach and understanding could be formed with the connections found.