Toprak yapılarda yenilikçi yaklaşımların üretim süreçlerine etkisi

Abstract

Yapı sektörü, küresel ölçekte enerji tüketiminin ve sera gazı emisyonlarının önemli bir bölümünü oluşturarak çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, düşük karbon salınımına sahip ve çevre dostu doğal yapı malzemelerinin kullanımı, sürdürülebilir yapı üretim hedefleri doğrultusunda öncelikli hâle gelmiştir. Özellikle geleneksel bir yapı malzemesi olan toprağın, günümüz teknolojileriyle yeniden değerlendirilmesi bu yönelimin somut örneklerinden biridir. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı, toprak yapı teknolojilerinde geliştirilen yenilikçi teknolojilerin tasarım, üretim ve kullanım süreçlerindeki olası etkilerini incelemektir. Araştırmada, konuya derinlemesine yaklaşım sağlama hedefiyle nitel araştırma yöntemi benimsenmiş ve veriler, ilgili bağlamları dikkate alacak şekilde analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında, farklı meslek gruplarına, çeşitli deneyimlere ve uzmanlık alanlarına sahip on katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler, nitel veri analiz programı olan MAXQDA aracılığıyla analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, tablo ve grafikler aracılığıyla değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Yapılan literatür taraması ve görüşme sonrası elde edilen bulgulara göre, toprak yapılar; düşük enerji ihtiyacı, yerel kaynak kullanımına olanak tanıması, nem ve sıcaklık dengesini doğal yollarla sağlaması, geri dönüşüme uygunluğu, ses ve yangın yalıtımı gibi çok yönlü avantajlar sunmaktadır. Ancak bu yapı sistemlerinin yaygınlaştırılabilmesi için mevzuat altyapısının güçlendirilmesi, sektör paydaşlarının bilgilendirilmesi ve teknolojik uygulamaların desteklenmesi gerekmektedir. Nitekim Avrupa ülkeleri ve ABD’de geliştirilen sıkıştırılmış toprak blok üretimi gibi çağdaş teknikler, bu yapıların sürdürülebilir kentleşme süreçlerinde etkin biçimde kullanılabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, toplumun bu yapı türüne yönelik algısının dönüştürülmesi amacıyla akademik araştırmaların teşvik edilmesi, kamu politikalarının bu doğrultuda yapılandırılması ve prototip projeler aracılığıyla farkındalık oluşturulması; toprak yapıların çağdaş mimarlıkta hem işlevsel hem de estetik bir alternatif olarak benimsenmesine katkı sağlayacaktır.

The construction sector plays a critical role in environmental sustainability by accounting for a significant portion of energy consumption and greenhouse gas emissions on a global scale. In this context, the use of environmentally friendly natural building materials with low carbon emissions has become a priority in line with sustainable building production targets. Especially the re-evaluation of earth, a traditional building material, with today's technologies is one of the concrete examples of this trend. Accordingly, the aim of this study is to examine the possible effects of innovative technologies developed in earth building technologies on the design, production and utilization processes. In the research, qualitative research method was adopted with the aim of providing an in-depth approach to the subject and the data were analyzed in a way to take into account the relevant contexts. Within the scope of the research, semi-structured interviews were conducted with ten participants with different professional groups, various experiences and areas of expertise. The data obtained from the interviews were analyzed using MAXQDA, a qualitative data analysis program. The data obtained were evaluated and interpreted through tables and graphs. According to the findings obtained after the literature review and interviews, earthen structures offer versatile advantages such as low energy needs, enabling the use of local resources, providing humidity and temperature balance naturally, suitability for recycling, sound and fire insulation. However, in order for these building systems to become widespread, the legislative infrastructure needs to be strengthened, sector stakeholders need to be informed and technological applications need to be supported. As a matter of fact, modern techniques such as compressed earth block production developed in European countries and the USA reveal that these structures can be used effectively in sustainable urbanization processes. In addition, encouraging academic research to transform the public's perception of this type of building, structuring public policies in this direction and raising awareness through prototype projects will contribute to the adoption of earthen buildings as both a functional and aesthetic alternative in contemporary architecture.