2000 yılı istikrar programı sonrası krizler ve Türk bankacılık sektörüne etkileri

Abstract

Bu çalışmanın birinci bölümünde, özellikle son 20 yıl içinde yükselen ekonomiler diye nitelendirilen gelişmekte olan ülkelerde meydana gelen finansal krizlerin nedenleri teorik bazda ele alınıp ardından IMF politikaları bağlamında irdelenecektir. Bu bolümde yer alan finansal krizle nedenlerinin açıklanmasında daha çok IMF yaklaşımlarının ele alınmasındaki neden, son yıllarda IMF politikaları çerçevesinde makroekonomik düzenlemelere giden bütün ülkelerin, istisnasız derin bir finansal kriz yaşamış olmalarıdır. Yine bu bölümde bankacılık krizlerinin nedenleri, çeşitli ülkelerde meydana gelen bu krizlerin ortak özellikleri bağlamında incelenecektir. Ayrıca bankacılık krizlerini önlemede temel politikalara değinildikten sonra, finansal bir krizde Merkez bankası yönetiminin rolü üzerinde durulacaktır. Çalışmanın ikinci bölümünde, finansal serbestleşme sonrası Türkiye ekonomisi ve özellikle Türk Bankacılık sektörü kapsamlı bir şekilde irdelendikten sonra Kasım 2000 krizine doğru Türkiye ekonomisinde meydana gelen son iktisadi gelişmeler ele alınacaktır. Bu kapsamda kriz öncesi bankacılık sektörü, para piyasası, sermaye piyasası ve Merkez Bankası bilançosu incelenecektir. Bu çalışmanın bir anlamda temelini oluşturan üçüncü bölümde, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizleri tüm yönleriyle ele alınıp incelenecektir. Krizlerin oluşumunda sermaye hareketlerinin rolü, makroekonomik politika yapıcılarının rolü, bankacılık sektörünün rolüne değinildikten sonra krizlerin sosyo-politik nedenlerine değinilecektir. Yukarıda belirtilen tüm bu nedenler ele alınıp incelendikten sonra krizlerin ardından meydana gelen ekonomik ve siyasi gelişmelerle bu krizlerden çıkış politikaları ve bu bağlamda lMF ve Amerika’ nın rolü üzerinde durulacaktır. Ayrıca bu bölümde uygulamaya da yer yerilmiş olunup konuyla ilgili uzman kişilerin görüşlerine başvurulmuştur. Bu bağlamda Hazine eski müsteşarı ve şimdiki görevi itibariyle Garanti Bankası yönetim kurulu üyesi Dr. Mahfi Eğilmez ile yapılan birebir görüşmelerden önemli ölçüde istifade edilmiştir. Yine çalışmanın çeşitli bölümlerinde Gazi Üniversitesi maliye bölümü öğretim üyelerinden Prof Dr. Şükrü Kızılot’un konuyla ilgili sağlamış olduğu önemli bilgilerden de istifade edilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü Kasım ve Şubat krizlerinin Türk Bankacılık Sektörüne etkileri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Öncelikle, Türk Bankacılık Sektörü’ nün genel yapısı ele alınıp değerlendirildikten sonra, krizlerin ardından uygulamaya konulan Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı ve bu program dahilinde bankacılık sektörünün bilanço yapısındameydana gelen değişmelere değinilecektir. Bu bölümün hazırlanmasında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından çıkartılmış olan Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporundan geniş ölçüde yararlanılmıştır.