Yöneltme sürecinde ilköğretim öğrencilerinin cesaretini kırma (İstanbul ili Fatih ilçesi örneği)

Abstract

Yöneltme süreci doğrultusunda ilköğretimden mezun olacak öğrencilere gidebileceği lise türü önerilmektedir. Çatışmacı paradigmaya göre yöneltme öğrenciyi aldatıcı bir süreç olup, alt sosyo-ekonomik gruplardan gelen öğrenciler akademik programlar yerine mesleki programlara yöneltilmektedir. Bu süreçte danışmanlar öğrencilerin akademik eğitime yönelik isteklerine karşı “cesaretlerini kırma (cooling out)” süreci uygulamaktadırlar. Bu araştırma böyle bir sürecin ülkemizde uygulanıp uygulanmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma grubunu İstanbul ili Fatih ilçesindeki bir alt, bir orta ve bir üst sosyo-ekonomik çevrede olmak üzere toplam üç ilköğretim okulu ve bu okulların son sınıflarından şans yoluyla seçilmiş birer şubedeki öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda üst sosyo-ekonomik düzey (SED)’deki okul öğrencilerinin sınıf başarı ortalamalarının orta ve alt SED’deki okul öğrencilerinden daha yüksek olduğu, sınıf başarı ortalamasının SBS sınav başarısını yordadığı ve okulun SED’inin öğrenciye önerilen okul türünün önemli bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Bu sonuca göre alt sosyo-ekonomik çevrede bulunan öğrencilere doğrudan mesleki ve teknik liseler önerilmektedir. Bu bulgular eğitim sosyolojisindeki çatışmacı paradigmayla uyumludur

Students graduating from elementary education are suggested to attend different kinds of high schools via track placement. According to conflict paradigm, this process is misleading and those students coming from low socioeconomic status are directed to vocational education instead of academical programs. In the process of track placement, counselors use the process of cooling out students who wish to continue academic programs. This research aims to determine if this process is practiced in Turkey or not. The participants of this research are final year students from randomly chosen classrooms in low, middle, and upper socioeconomic schools in Fatih district in Istanbul. The results indicate that high socioeconomic status students' achievement is higher than low and average socioeconomic status students' achievement. Moreover, while the class achievement predicts SBS scores, the socioeconomic status of schools predicts the type of schools suggested to students. According to these results, low socioeconomic status students are tracked placement to vocational and technical high schools. These findings are in line with the conflict paradigm in educational sociology.