Anadolu’da Miken etkisinin yayılım alanları

Abstract

Ege ve Anadolu arasındaki coğrafi yakınlık, insanlık tarihi boyunca bu iki bölgede varlığını sürdürmüş toplumların birbirleri ile temasta bulunmalarına ve her daim yakın bir ilişki içinde olmalarına olanak sağlamıştır. Prehistorik çağlardan itibaren süregelmiş bu durum, ilerleyen dönemlerde, özellikle Orta ve Geç Tunç Çağları’nda ekonomik ve siyasi açıdan yeni bir boyut kazanmıştır. Girit kökenli bir uygarlık olan Minosluların Orta Tunç Çağı itibarıyla Doğu Akdeniz ve özellikle Ege’de sistemleştirdikleri ticari faaliyetler, gelişen denizcilik ve imalat teknolojileri ile birleşince Anadolu ve Ege arasındaki iktisadi etkileşimlere yeni bir ivme kazandırmış ve ticaret hacmini geçmiş dönemlere kıyasla önemli ölçüde artırmıştır. Geç Tunç Çağı itibarıyla Yunan anakarasında ortaya çıkan Miken Uygarlığı, bu ticari faaliyetleri çöküş sürecine giren Minoslulardan devralınca Anadolu ve Ege arasındaki etkileşim ve ilişkilerde ticaretin yanı sıra diplomasi ve siyasetin de dâhil olduğu yeni bir dönem başlamıştır. Aynı dönemde Anadolu’nun merkezinde güçlü bir siyasi otorite kuran ve yayılmacı bir politika güden Hititlerin özellikle Batı Anadolu’daki iktisadi mevcudiyetlerini artırmayı amaçlamış olan Mikenler ile giriştikleri diplomatik rekabetlerin, bölgedeki Miken varlığını artırdığına dair iddialar bulunmaktadır. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yürütülen arkeolojik kazılarda elde edilen ve Mikenler ile ilişkilendirilen eşya, silah ve diğer buluntuların bölgedeki Miken varlığının sanılandan daha yoğun ve geniş bir alana tekabül ettiği iddialarına ışık tutmaktadır. Mikenler ile ilişkilendirilen söz konusu buluntuların özellikle genel bir tabirle Arzawa olarak isimlendirilen ve tamamıyla merkezi bir siyasi otoriteden yoksun bölgesel devletçiklerin oluşturduğu Batı Anadolu’nun iç ve kıyı kesimlerinde yoğunlaşması, Mikenler ve Hititlerin arasındaki mücadelenin özellikle söz konusu yerel krallıklar aracılığıyla yapılmış olabileceği ihtimalini kuvvetlendirmektedir.The geographical proximity between the Aegean and Anatolia has facilitated continuous contact and close relationships among these societies in these regions throughout history. This interaction, which began in prehistoric times, gained economic and political significance, especially during the Middle and Late Bronze Ages. The Minoans, a Cretan originated civilization, established systematic trade networks in the Eastern Mediterranean and Aegean starting from the early Middle Bronze Age. This, combined with advancements in maritime and manufacturing technologies, significantly increased economic interactions and trade volume between Anatolia and the Aegean. By the Late Bronze Age, the Mycenaean civilization, emerging on the Greek mainland, inherited these commercial activities from the recently declining Minoans, marking a new era of interaction that also included diplomacy and politics. During this period, the Hittites, establishing a strong political presence in central Anatolia, sought to enhance their economic influence in Western Anatolia, have entered political competition with the Mycenaeans. This competition reportedly further increased Mycenaean presence in the region. With archaeological findings in various parts of Anatolia might suggest a more intense Mycenaean presence than previously believed. The concentration of Mycenaean artifacts in the interior and coastal areas of Western Anatolia, generally known as Arzawa, which lacked centralized authority, supports the idea that the struggle between the Mycenaeans and Hittites was mediated through local kingdoms and might have mostly happened on a proxy scale.