Katlama ve giberellik asit uygulamalarının sarımsak (Allium sativum L.) tohumlarında dormansinin kırılması ve çimlenme üzerine etkileri

Abstract

Sarımsak üretimi ve çoğaltımı sarımsak dişleri ile yapılmaktadır. Ancak, dişler ile çoğaltım yöntemi hem yüksek maliyetli olmakta hem de daha fazla iş gücü gerektirmektedir. Bazı sarımsak klonları tohum üretebilmekte fakat üretilen sarımsak tohumları dormansi göstermektedir. Sarımsak yetiştiriciliğinde ve ıslahında sarımsak tohumlarının kullanılabilmesi için sarımsak tohumlarında görülen dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; giberellik asit, katlama, ve katlama + giberellik asit uygulamalarının sarımsak tohumlarındadormansinin kırılması üzerine etkilerinin incelenmesidir. Bu araştırmada, iki farklı sarımsak klonlarından (G1 ve G2 genotipleri) elde edilen tohumlar kullanılmış ve tohumlar hasat edildikten hemen sonra uygulamalara başlanmıştır. Katlama uygulamalarında; tohumlar 4°C sıcaklıkta, nemli kum içerisinde farklı süreler ile (0,2, 4,6 ve 8 hafta) bekletilmişlerdir. Giberellik asit uygulamalarında, tohumlar 18°C sıcaklıkta48 saat süre ile 4 farklı konsantrasyonlardaki (Saf su, 500, 1000 ve 1500 ppm) giberellik asit çözeltilerinde bekletilmişlerdir. Katlama+giberellik asit uygulamalarında ise, tohumlar katlama uygulamalarını takiben giberellik asit çözeltilerinde bekletilmişlerdir. Uygulamalar sonrasında, tohumlar doğrudan çimlendirme testlerine alınmışlardır. Çimlendirme testleri sonucunda normal çimlenme oranı (%) ve ortalama çimlenme süresi(gün) değerleri hesaplanmıştır. Uygulamalar arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir.G1 ve G2 genotiplerine ait sarımsak tohumlarında dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilebilmesi için en iyi sonuçlar; 4 hafta katlama + 500 ppm GA₃ uygulamalarından elde edilmiştir.

Garlic production and reproduction is done using garlic cloves. However, the production method with garlic cloves requires high cost labor. Some garlic clones are able to produce seeds, but the garlic seeds show dormancy. In order to use garlic seeds in garlic cultivation and breeding, the dormancy seen in garlic seeds should be broken and germination should be encouraged. The aim of this study was to examine the effects of gibberellic acid, stratification, and stratification + gibberellic acid applications on the breaking of dormancy in garlic seeds. In this research, seeds obtained from two different garlic clones (G1 and G2 genotypes) were used and applications were started immediately after the seeds were harvested. In stratification applications; the seeds were kept in moist sand at 4°C for different periods (0, 2, 4, 6 and 8 weeks). In gibberellic acid applications, seeds were kept in gibberellic acid solutions of different concentrations (distilled water, 500, 1000 and 1500 ppm) at 18°C for 48 hours. In stratification + gibberellic acid applications, seeds were kept in gibberellic acid solutions after stratification applications. After the applications, the seeds were taken to germination tests immediately. As a result of germination tests, normal germination rate (%) and average germination time (days) values were calculated. Significant differences were identified between applications. Thebest results for breaking dormancy and promoting germination in garlic seeds of G1 andG2 genotypes obtained from 4 weeks of stratification + 500 ppm GA₃ applications.