Serbest yetiştirme sisteminde (free-range) yetiştirilen iki farklı yumurtacı genotipin (Lohman Brown ve Sandy) performans, yumurta kalite özellikleri, otlatma alanı kullanımı, davranışsal özellikler, refah ve stres indikatörleri üzerine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, serbest yetiştirme koşullarında Lohmann Sandy (LS) ve Lohmann Brown (LB) yumurtacı tavuk genotiplerinin üretim performansı, yumurta kalitesi, refah düzeyi, davranışsal özellikleri ve fizyolojik stres göstergeleri karşılaştırılmıştır. Araştırma, 36-48 haftalık yaşlar arasında, her genotipten 240’ar olmak üzere toplam 480 tavukla yürütülmüştür. LS genotipi, 36-44 haftalık dönemde yumurta kütlesi, verim ve yemden yararlanma açısından LB’ye göre üstünlük göstermiştir (P<0,01). Yem tüketimi yaşla artış gösterse de LS bireylerinde daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Yumurta kalitesi parametrelerinin büyük bölümünde genotip farklılığı istatistiki olarak önemli bulunmamıştır (P>0,05). Refah değerlendirmelerinde ibik yarası, deri lezyonu ve ayak sağlığı bakımından fark gözlenmemiş; yalnızca 42. haftada göğüs kemiği hasarında genotipler arasında istatistiki olarak önemli fark saptanmıştır (P<0,05). LB genotipinin tonik hareketsizlik süresinin daha kısa olması, daha düşük korku düzeyine işaret etmiştir (P<0,01). LS tavuklarının otlama, eşeleme ve tüy bakımı gibi doğal davranışsal özellikleri daha sık sergilediği gözlenmiştir; otlatma alanı kullanımı yaş ilerledikçe artarak 48. haftada en yüksek düzeye ulaşmıştır. Heterofil/lenfosit oranı ve kan hücresi profili açısından genotip etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamıştır (P>0,05). Genel olarak LS genotipi, performans ve davranışsal özellikler yönünden daha iyi bir profil sergilemiştir.

This study compared the production performance, egg quality, welfare status, behavioral characteristics, and physiological stress indicators of Lohmann Sandy (LS) and Lohmann Brown (LB) laying hen genotypes under free-range conditions. The experiment was conducted between 36 and 48 weeks of age using a total of 480 hens, with 240 individuals from each genotype. The LS genotype demonstrated better results than LB in terms of egg mass, egg production, and feed conversion ratio during the 36–44 week period (P<0.01). Although feed intake increased with age, LS birds achieved more favorable outcomes overall. Differences between genotypes were not statistically significant for most egg quality traits (P>0.05). In welfare assessments, no statistically significant genotype differences were observed in comb wounds, skin lesions, or foot health. However, keel bone damage showed a statistically significant difference between genotypes at 42nd week (P<0.05). LB hens exhibited shorter tonic immobility durations, indicating a lower fear response (P< 0,01). Behavioral observations revealed that LS hens expressed natural behaviors such as foraging and scratching more frequently (P<0.05). Use of the outdoor range increased with age, reaching its peak at 48th weeks. No statistically significant differences were found between genotypes regarding heterophil/lymphocyte ratio or hematological parameters (P>0.05). In conclusion, the LS genotype performed better in terms of production traits and behavioral characteristics, while both genotypes were considered suitable for free-range systems in terms of egg quality and welfare indicators.