“Rıza” kavramının “kabul ve kararlılık terapisi” bağlamında incelenmesi: Manevi danışmanlık ve rehberlik alanı için bir danışmanlık model önerisi

Abstract

Bu çalışma, İslam geleneğinde önemli bir yeri olan “rıza” kavramını Kabul Kararlılık Terapisi bağlamında ele alarak, manevi danışmanlık alanı için özgün bir model geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın ilk bölümünde rıza kavramının tanımlaması yapılıp bilişsel, duyuşsal ve davranışsal boyutları incelenmiş, Kabul Kararlılık Terapisinin temel ilkeleri tanıtılıp bireyin psikolojik esnekliğini sağlamaya yönelik metotları ele alınmış ve bu bilgiler ışığında rıza ve Kabul Kararlılık Terapisinin ilişkisel çerçevesi sunulmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünde ise bu iki yaklaşımın ortak noktalarından hareketle dört haftalık bir uygulama sürecini kapsayan Rıza Temelli Manevi Danışmanlık modeli yapılandırılıştır. Araştırma karma yöntem araştırması olup nicel boyutunda deney ve kontrol gruplu test, tekrar test ve takip testi uygulanan deneysel desen kullanılmıştır. Nitel boyutunda ise Rıza Temelli Manevi Danışmanlık Modeli uygulanan mezuna kalmış öğrenciler ile bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada 40 öğrenci (20 çalışma – 20 kontrol) yer almıştır. Araştırma verileri kişisel bilgi formu, Kabul Eylem Formu II ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel bulgularına göre Rıza Temelli Manevi Danışmanlık Modeli uygulanan öğrencilerin kontrol grubundaki öğrencilere kıyasla psikolojik esneklik eksikliği düzeylerinde anlamlı bir düşüş gerçekleşmiştir. Araştırmanın nitel bulgularına göre ise çalışma grubunda yer alan öğrencilerin manevî gelişimlerinde ilerleme olduğunu belirtmiştir. Yapılan gözlemlerde de benzer sonuçlara ulaşılmıştır.

This study aims to improve an unique model for the area of spiritual counseling in the context of Acceptance and Commitment Therapy by handling "pleasure" that has an important place in the Islamic tradition In the first part of study, the concept of pleasure is identified and examined its cognitive, affective and behavioral dimensions, basic principles of Acceptance and Commitment Therapy are introduced and addressed methods that ensure psychological flexibility of the individuals, also they are presented relational framework of pleasure and Acceptance and Commitment Therapy in the light of these informations. In the second part of the study, the Pleasure-Based Spiritual Counseling model is configured that include a four-week implementation period based on the common points of these two approaches. The research is a mixed method research and an experimental design was used in the quantitative dimension, in which test, retest and follow-up test with experimental and control groups were applied. In the qualitative dimension, individual interviews were conducted with students getting ready for the exam again who were applied to the Pleasure-Based Spiritual Counseling model. 40 students (20 experimental - 20 control) participated in the study. Data were collected using a personal information form, Acceptance Action Form II and a semi-structured interview form. According to the quantitative results of the research, levels of lack of psychological flexibility of students who were applied to the Pleasure-Based Spiritual Counseling model decreased significantly compared to the students in the experimental group. Additionally, according to qualitative results, the students in the experimental group reported that they progressed their spiritual development. Similar results were obtained in the observations made.