Adli kolluk-idari kolluk ayrımı bağlamında Türkiye’de suç kolluğu

Abstract

Türkiye’de genel kolluk teşkilatlanmasından ayrı bir adli kolluk kurulması düşüncesi ve talepleri 60 yıldan fazladır gündemdedir. Kurulacak adli kolluğun teşkilatlanmasının nasıl olacağına dair ise farklı öneriler sunulmuştur.1961 Anayasasına adli kollukla ilgili hüküm eklenmesi önerisiyle başlayan süreç 1992 yılında Adli Kolluk Kanun Tasarısı hazırlanmasıyla devam etmiştir. 1997 yılında ikinci kez Adli Kolluk Kanun tasarısı hazırlanmıştır. Ancak iki tasarı da içişleri Bakanlığı’nın karşı çıkması üzerine meclise gönderilmeden geri çekilmiştir. 1999 yılında Türkiye’nin AB’ye tam üyelik adaylığı kesinleşince adli kolluk kurulması çalışmaları yeniden gündeme gelmiştir. 2001 yılında1997 yılındaki Adli Kolluk Kanun Tasarısına benzer şekilde bir tasarı hazırlanmışsa da bu tasarıda meclise gönderilememiştir. En sonunda 04.12.2004 tarihinde kabul edilen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Türkiye’de ilk kez genel kolluktan ayrı bir adli kolluk kurulmuştur. Bu çalışmada idari kolluk-adli kolluk ayrımının tarihçesi incelenerek ülkemizin kolluk kültürünün ve kolluk teşkilatlanması seyrinin ne olduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca idari kolluk-adli kolluk ayrımı konusunda hangi sistemleri bulunduğu incelenecektir. Savcı ve kolluk arasındaki ilişkiye göre hangi uygulamaların söz konusu olabileceği açıklanacaktır. Ülkemizde uygulanan sistemin ve savcı kolluk ilişkisi uygulamasının ortaya çıkardığı sorunlar irdelenecektir. Bu sorunun çözümü konusunda hangi sistemin ve uygulamanın işe yarayabileceğine dair önerilerde bulunmaya çalışılacaktır.

A judicial police force separate from the general law enforcement structure has been on the agenda in Turkey for more than 60 years. Different ideas have been presented about how it will be structured. The process of establishing a judicial police force separate from general law enforcement began in 1961 with the proposal to add a provision regarding judicial law enforcement to the Constitution. It continued through 1992, when a Draft Law on Judicial Law Enforcement was prepared, only to be withdrawn after objections from the Ministry of Interior. In 1997, a second draft was created but not sent to parliament. When Turkey's candidacy for EU membership became final in 1999, attention was once again focused on this issue. In 2001, another similar draft was readied but did not see the light of day until finally, in 2004, Criminal Procedure Law No 5271 was adapted and with it the creation of a judicial police force separate from general law enforcement in Turkey. This study will look into the history of the administrative law enforcement-judicial law enforcement distinction and attempt to determine our country's law enforcement culture and structure. It will investigate how systems differentiate between administration and judiciary based on prosecutor-law enforcement relations. Reviewing the issues brought about by our nation's system and prosecutor-law enforcement practices, suggestions as to which system/application can solve this problem will be proposed.