Lise son sınıf öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumlarının mesleki ilgi ve değerleriyle ilişkisi

Abstract

Mesleki yönelimde gencin ilgi, değer ve yeteneklerinin bilinmesi ve yönlendirmenin bu doğrultuda yapılması önemlidir. Bunun yanı sıra mesleki yönelimi etkileyen diğer değişkenlerin de bilinmesi ve yönlendirmenin bireyin kendi isteği doğrultusunda bu verilere dayanılarak yapılması gerekmektedir. Mesleki yönelimde ana-baba tutumları da mesleki ilgi ve değerlerle birlikte dikkate alınması gereken önemli bir yönüdür. Bu araştırmada, lise son sınıf öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumlarının, mesleki ilgi ve değerleriyle ilişkisini ortaya koymak genel amacı kapsamında, ana-baba tutumlarıyla mesleki ilgi ve değerler arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi olarak, Bursa ili sınırlan içinde bulunan 5 resmi liseden, her bir liseden 20 si kız 20 si erkek olmak üzere toplam 200 lise son sınıf öğrencisi alınmıştır. Kendim Değerlendirme Envanteri ve Ana-Baba tutum ölçeği uygulanarak ana-baba tutumları ile mesleki ilgi ve değerler arasında ilişki olup olmadığı saptanmaya çalışılmıştır. Araştırmada, lise son sınıf öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumlarına göre mesleki ilgi ve değerlerin nasıl sıralandığı belirlenmiştir. Yapılan sıralamalar arasındaki ilişki Spearman Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı yöntemi ile. 05 düzeyinde test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre: 1. Tüm grupların ana-baba tutum algıları, meslek ilgileri ve meslek değerlerine ilişkin frekans ve yüzde dağılımları şöyledir: a. Gençlerin, her bir tutuma verdikleri cevaplardan alınan puanların frekans ve yüzde dağılımlarına göre yapılan sıralamanın ilk sırasında otoriter tutum, ikinci sırasında koruyucu tutum, son sırasında ise demokratik tutum yer almaktadır. b. Gençlerin, her bir meslek ilgisine verdikleri cevaplardan alınan puanların frekans ve yüzde dağılımlarına göre yapılan sıralamanın ilk sırasında temel bilim ilgisi, ikinci sırasında sosyal bilim ilgisi, üçüncü sırasında ise iş ayrıntıları ilgisi yer almaktadır. Sıralamanın son sırasında ise müzik ve mekanik ilgilerinin olduğu görülmektedir, c. Tabloda da görüldüğü gibi gençlerin, her bir meslek değerlerine verdikleri cevaplardan alınan puanların frekans ve yüzde dağılımlarına göre yapılan sıralamanın ilk sırasında kazanç değeri, ikinci sırasında ün sahibi olma değeri, üçüncü sırasında ise değişiklik değeri yer almaktadır. Sıralamanın sonunda ise yeteneğini kullanma, yarışma, işbirliği ve liderlik değerlerinin olduğu görülmektedir. m2. Tüm grupların meslek ilgilerine ilişkin sıralamada ilk ve son sıralarda yer alan ilgiler şunlardır: a. Ana-baba tutumunu otoriter olarak algılayan gençlerin mesleki ilgilerine ilişkin sıralamada sosyal bilim ilgisi ilk sırada yer almaktadır. Diğer ilgi puanları düşük olmakla birlikte son sıralarda yer alan ilgiler ikna, canlı varlık ve iş ayrıntısı ilgileridir. b. Ana-baba tutumunu koruyucu olarak algılayan gençlerin mesleki ilgilerine ilişkin sıralamada ilk sıralarda yer alan ilgiler ticaret, edebiyat ve temel bilim ilgileridir. Sıralamanın sonunda yer alan ilgiler ise mekanik, müzik ve ikna ilgilerdir. c. Ana-baba tutumunu demokratik olarak algılayan gençlerin mesleki ilgilerine ilişkin sıralamada ilgi puanları otoriter ve koruyucu tutumlardaki sıralamalara göre daha yüksektir. İlk sıralarda yer alan ilgiler temel bilim, ikna, mekanik ve iş ayrıntıları ilgileridir. Sıralamanın sonunda yer alan ilgiler ise edebiyat, müzik ve güzel sanatlar ilgileridir. 3. Tüm grupların meslek değerlerine ilişkin sıralamada ilk ve son sıralarda yer alan değerler şunlardır: a. Ana-baba tutumunu otoriter olarak algılayan gençlerin mesleki değerlerine ilişkin sıralamada ilk sıralarda yer alan değerler kazanç, ün sahibi olma ve düzenli yaşam değerleridir. Son sıralarda yer alan değerler ise liderlik, iş birliği ve yaratıcılık değerleridir. b. Ana-baba tutumunu koruyucu olarak algılayan gençlerin mesleki değerlerine ilişkin sıralamada ilk sıralarda yer alan değerler ün sahibi olma, yeteneğini kullanma, yaratıcılık değerleridir. Sıralamanın sonunda yer alan değerler ise yarışma ve kazanç değerleridir. c. Ana-baba tutumunu demokratik olarak algılayan gençlerin mesleki değerlerine ilişkin sıralamada değer puanları otoriter ve koruyucu tutumlarda ki sıralamalara göre daha yüksektir. İlk sıralarda yer alan değerler yaratıcılık, yeteneğini kullanma ve liderlik değerleridir.Sıralamanın sonunda yer alan değerler ise işbirliği, düzenli yaşam ve yarışma değerleridir. 4. Gençler ana-baba tutumunu otoriter, koruyucu yada demokratik olarak algılamalarına göre mesleki ilgi ve değerlerini farklı sıralamışlardır. Yani gencin mesleki ilgi ve değerlerinin algıladığı ana-baba tutumuna göre değişmekte olduğu görülmektedir. Bu da ana-baba tutumlarının gencin mesleki ilgi ve değerlerini etkilediğini, bir ilişkinin varlığım ortaya koymaktadır.