Ana ve ikinci ürün koşullarında yetiştirilen şeker sorgum çeşitlerinde farklı azot dozlarının ot ve posa verimi ile silaj kalite özelliklerine etkisi üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışma, Bursa ekolojik koşullarında ana ve ikinci ürün olarak yetiştirilen şeker sorgum çeşitlerinde (Gülşeker, Erdurmuş ve Uzun) farklı azot dozlarının (0, 8, 16 ve 24 kg/da) ot ve posa verimi ile ot ve posa silajının kalitesi üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlamıştır. Tarla denemeleri 2022 ve 2023 yıllarında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme düzenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Ana ürün koşullarında, en yüksek yeşil ot, kuru ot ve sap verimi Gülşeker çeşidinin 16 kg/da azot dozundan elde edilmiştir. Ayrıca, bu çeşit özsu ve posa veriminde de öne çıkmıştır. Ot silajında, en yüksek kuru madde ve ham protein oranı Uzun ve Erdurmuş çeşitlerinde, en düşük pH değeri ise Gülşeker çeşidinde gözlemlenmiştir. Azot dozu arttıkça verimler ve bazı kalite parametreleri genellikle artmıştır. İkinci ürün koşullarında ise en yüksek yeşil ot, kuru ot ve sap verimi Gülşeker çeşidinin 24 kg/da azot dozundan elde edilmiştir. Ot silajında Uzun çeşidi en yüksek kuru madde ve ham protein oranına sahipken, Gülşeker ve Erdurmuş çeşitlerinde en düşük pH değeri kaydedilmiştir. Azot dozu arttıkça, verimler ve kalite parametreleri genellikle iyileşmiştir. Bursa ve benzer ekolojilerde ana ürün şeker sorgum yetiştiriciliğinde ot, posa ve özsu verimi açısından Gülşeker çeşidinin 16 kg/da, ikinci üründe ise Gülşeker çeşidinin 24 kg/da azot dozunda yetiştirilmesi önerilebilir.This study aimed to determine the effects of different nitrogen doses (0, 8, 16 and 24 kg/da) on forage and bagasse yield and quality of forage and bagasse silage in sweet sorghum cultivars (Gülşeker, Erdurmuş and Uzun) grown as main and second crops under Bursa ecological conditions. Field trials were conducted at Bursa Uludag University, Agriculture Faculty, Agricultural Application and Research Center in 2022 and 2023 with three replications according to the randomized block split-plot experimental design. Under main crop conditions, the highest green forage, dry forage and stalk yields were obtained at 16 kg/da nitrogen dose of Gülşeker variety. In forage silage, the highest dry matter and crude protein ratios were observed in Uzun and Erdurmuş varieties, while the lowest pH value was observed in Gülşeker variety. Yields and some quality parameters generally increased as nitrogen dose increased. In second crop conditions, the highest green forage, dry forage and stalk yields were obtained from Gülşeker variety at 24 kg/da nitrogen dose. In forage silage, Uzun variety had the highest dry matter and crude protein content, while Gülşeker and Erdurmuş varieties showed the lowest pH value. As the nitrogen dose increased, yields and quality parameters generally improved. In terms of forage, bagasse and juice yield in Bursa and similar ecologies, it is recommended to grow Gülkeşeker variety at a nitrogen dose of 16 kg/da in main crop sweet sorghum cultivation and Gülşeker variety at a nitrogen dose of 24 kg/da in second crop sweet sorghum cultivation.